Η ένταση μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ αυξάνεται, με τον πόλεμο στη Γάζα να απειλεί να προκαλέσει έναν δεύτερο πόλεμο στα βόρεια σύνορα του Ισραήλ με τον Λίβανο. Την Τρίτη, χιλιάδες βομβητές που κατείχαν μέλη της Χεζμπολάχ εξερράγησαν σχεδόν ταυτόχρονα σε όλο τον Λίβανο, σε μια άνευ προηγουμένου επίθεση που προκαλεί έντονη ανησυχία. Η Χεζμπολάχ κατηγόρησε αμέσως το Ισραήλ για την επίθεση, ενώ το Τελ Αβίβ δεν έχει σχολιάσει άμεσα το συμβάν.
H πρωτοφανής επίθεση συντάραξε τη Χεζμπολάχ, προκαλώντας το θάνατο 11 ατόμων και τραυματίζοντας πάνω από 2.700 ανθρώπων. Το γεγονός αυτό σηματοδοτεί μία από τις πιο εντυπωσιακές και συντονισμένες επιθέσεις των τελευταίων ετών, που πιθανότατα οφείλεται στο Ισραήλ.
Πηγές από το εσωτερικό της Χεζμπολάχ ανέφεραν ότι τουλάχιστον 8 από τα θύματα ήταν μαχητές της οργάνωσης, επιβεβαιώνοντας την αποτελεσματικότητα της επίθεσης. Η κυβέρνηση του Λιβάνου καταδίκασε την επίθεση, χαρακτηρίζοντάς την ως «εγκληματική ισραηλινή επιθετικότητα», ενώ η Χεζμπολάχ επέμεινε ότι το Ισραήλ ήταν πίσω από αυτή την επιχείρηση.
Η επίθεση δεν περιορίστηκε μόνο στον Λίβανο. Στη Συρία, μια παρόμοια έκρηξη βομβητών προκάλεσε τον τραυματισμό τουλάχιστον 14 ατόμων, σύμφωνα με το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, γεγονός που δείχνει ότι το εύρος της επίθεσης είχε διεθνείς διαστάσεις.
Γιατί η Χεζμπολάχ χρησιμοποιεί βομβητές
Χωρίς GPS, χωρίς μικρόφωνα ή κάμερες και με πολύ περιορισμένη μετάδοση κειμένου, οι βομβητές -θεωρητικά- έχουν μικρότερες πιθανότητες παραβίασης από τα smartphones, γεγονός που τους καθιστά ένα ασφαλές μέσο επικοινωνίας.
Η απόφαση της Χεζμπολάχ να στραφεί στους βομβητές για τις επικοινωνίες της είναι αποτέλεσμα της ανησυχίας για τη δυνατότητα του Ισραήλ να παρακολουθεί και να διεισδύει στα κινητά τηλέφωνα των μελών της. Ο ηγέτης της οργάνωσης, Χασάν Νασράλα, προειδοποίησε τα μέλη της σιιτικής οργάνωσης και τις οικογένειές τους να σταματήσουν να χρησιμοποιούν κινητά τηλέφωνα, θεωρώντας ότι αποτελούν αδύναμο σημείο στη διασφάλιση ασφαλών επικοινωνιών, ενώ τα χαρακτήρισε ως «συνεργάτη» του Ισραήλ.
«Απενεργοποιήστε το, θάψτε το, βάλτε το σε ένα σιδερένιο κουτί και κλειδώστε το», είχε δηλώσει τον Φεβρουάριο του 2023, ενθαρρύνοντας τη στροφή σε λιγότερο σύγχρονες και φαινομενικά πιο ασφαλείς τεχνολογίες.
Resurfaced. A video of Hezbollah leader Hassan Nasrallah calling on his network of terrorists to abandon cell phones because " it is a deadly agent."
— Aviva Klompas (@AvivaKlompas) September 18, 2024
He pushed Hezbollah to adopt low tech communications, like pagers 📟 pic.twitter.com/wPrj5kA9MF
Έτσι, η Χεζμπολάχ επέλεξε να χρησιμοποιήσει βομβητές, μια μορφή επικοινωνίας χαμηλής τεχνολογίας, προκειμένου να αποφύγει την παρακολούθηση από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ. Αυτοί οι βομβητές λειτουργούσαν με την παροχή ειδοποιήσεων στους χρήστες τους, οι οποίες τους προέτρεπαν να επικοινωνήσουν μέσω σταθερών τηλεφωνικών γραμμών. Σύμφωνα με τον Avi Melamed, πρώην Ισραηλινό αξιωματούχο πληροφοριών και αναλυτή της Μέσης Ανατολής, οι βομβητές χρησιμοποιήθηκαν διότι θεωρήθηκαν ασφαλέστεροι από τα κινητά τηλέφωνα, τα οποία θα μπορούσαν να εντοπιστούν με GPS.
Ωστόσο, αυτή η απόφαση να στραφεί σε «παλαιάς τεχνολογίας» συσκευές αποδείχθηκε λανθασμένη. Η χρήση βομβητών φάνηκε να παρέχει προσωρινή ασφάλεια, όμως οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών κατάφεραν να διεισδύσουν και να εκμεταλλευτούν αυτές τις συσκευές, οδηγώντας σε συντονισμένη επίθεση.
Πώς ενεργοποιήθηκαν τα εκρηκτικά
Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει σαφές πώς ακριβώς προκλήθηκαν οι εκρήξεις και, παρόλο που υπάρχουν αναπόφευκτες εικασίες για χάκινγκ των συσκευών, το πιθανότερο είναι ότι ήταν αποτέλεσμα δολιοφθοράς.
Η επίθεση της Τρίτης φέρει όλα τα χαρακτηριστικά μιας άκρως συντονισμένης και προηγμένης επιχείρησης από τις ισραηλινές δυνάμεις. Οι βομβητές που εξερράγησαν σε όλο τον Λίβανο είχαν αγοραστεί πρόσφατα από τη Χεζμπολάχ και, σύμφωνα με πληροφορίες των New York Times, περιείχαν εκρηκτικούς μηχανισμούς που είχαν τοποθετηθεί από το Ισραήλ.
Hundreds of pagers blew up at the same time across Lebanon on Tuesday in an apparently coordinated attack that killed eight people and injured more than 2,700, health officials said. Hezbollah blamed Israel, but the Israeli military declined to comment. https://t.co/cJhGnNHVNG pic.twitter.com/CLyV5kQefn
— The New York Times (@nytimes) September 17, 2024
Οι εκρηκτικές ύλες είχαν τοποθετηθεί σε μια παρτίδα βομβητών που είχαν παραγγελθεί από την ταϊβανέζικη εταιρεία Gold Apollo, αναφέρουν οι NY Times. Ένα ειδικό σύστημα ενεργοποίησης είχε ενσωματωθεί στις συσκευές, επιτρέποντας την απομακρυσμένη ενεργοποίησή τους από το Ισραήλ.
Οι εκρηκτικοί μηχανισμοί ενεργοποιήθηκαν ταυτόχρονα σε διάφορα μέρη του Λιβάνου, προκαλώντας χάος. Οι συσκευές εξερράγησαν σε σπίτια, αυτοκίνητα και δημόσιους χώρους. Σύμφωνα με αναφορές από αυτόπτες μάρτυρες, οι συσκευές άρχισαν να βγάζουν καπνό από τις τσέπες των παντελονιών των χρηστών τους πριν ακουστούν οι εκρήξεις.
Το μήνυμα του Ισραήλ στη Χεζμπολάχ
Η επιχείρηση αυτή φαίνεται πως είχε ως στόχο όχι μόνο τη εξόντωση μελών της Χεζμπολάχ, αλλά και την ψυχολογική πίεση στον ηγέτη της οργάνωσης, Χασάν Νασράλα. Σύμφωνα με τον Amos Yadlin, πρώην επικεφαλής των ισραηλινών στρατιωτικών πληροφοριών, το Ισραήλ ήθελε να περάσει ένα ξεκάθαρο μήνυμα στη Χεζμπολάχ και προσωπικά στον Νασράλα, υποδεικνύοντας ότι οι συνέπειες της συνεχούς υποστήριξης της Χαμάς και των επιθέσεων κατά του Ισραήλ θα μπορούσαν να γίνουν ακόμα πιο σοβαρές.
Ο Yadlin, σχολίασε πως η επίθεση αυτή απέδειξε την «εντυπωσιακή δυνατότητα διείσδυσης, τεχνολογίας και πληροφοριών» του Ισραήλ.
Η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε σε συνεργασία μεταξύ της υπηρεσίας πληροφοριών Μοσάντ και του ισραηλινού στρατού, με στόχο να στείλουν ένα σαφές μήνυμα στη Χεζμπολάχ: «Μπορούμε να σας φτάσουμε οπουδήποτε, οποιαδήποτε στιγμή, με το πάτημα ενός κουμπιού», δήλωσε ο John Miller, αναλυτής ασφαλείας του CNN.
Exploding pagers and other communication devices in #Lebanon among #Hezbollah members today. Recall the public reporting that #Israel has infiltrated the Hezbollah communication networks and that Hezbollah had switched to pagers and couriers after cell phones were banned. pic.twitter.com/AGGVYhE2lC
— Jason Brodsky (@JasonMBrodsky) September 17, 2024
Η Χεζμπολάχ, η οποία υπερηφανεύεται για το επίπεδο μυστικότητας και ασφάλειας της οργάνωσής της, βρίσκεται πλέον εκτεθειμένη. Η χρήση βομβητών, που υποτίθεται ότι θα εξασφάλιζε την ασφάλεια των επικοινωνιών, τελικά γύρισε ως μπούμερανγκ εναντίον της.
Ο David Kennedy, πρώην αναλυτής της NSA, υποστήριξε ότι η έκταση και ο συντονισμός της επίθεσης είναι «άνευ προηγουμένου». Υποδεικνύει ότι απαιτήθηκε εκτεταμένη χρήση ανθρώπινων πληροφοριών (HUMINT) για να μπορέσουν οι ισραηλινές υπηρεσίες να διεισδύσουν στην αλυσίδα εφοδιασμού της Χεζμπολάχ και να τοποθετήσουν τους εκρηκτικούς μηχανισμούς στους βομβητές.
Αν και ο τρόπος εκτέλεσης και η φύση της επίθεσης υποδηλώνει μια σημαντική προειδοποίηση προς τη Χεζμπολάχ, όπως για παράδειγμα «ό,τι μπορείτε να κάνετε εσείς, μπορούμε να το κάνουμε καλύτερα», δεν είναι η πρώτη φορά που το Ισραήλ εμπλέκεται σε κάτι τέτοιο.
Οι παρόμοιες επιθέσεις του Ισραήλ
Η Ισραηλινή μυστική υπηρεσία Μοσάντ έχει μακρά ιστορία στην εκμετάλλευση της τεχνολογίας των τηλεφωνικών συσκευών για την παρακολούθηση, τη συλλογή πληροφοριών και τη δολοφονία των εχθρών της. Από τη δεκαετία του 1970, όπως σημειώνουν σε δημοσίευμά τους οι Financial Times, οι Ισραηλινοί κατάσκοποι έχουν χρησιμοποιήσει τηλέφωνα ως όπλα, τόσο για τον εντοπισμό όσο και για την εξόντωση των στόχων τους, καθιστώντας αυτές τις επιχειρήσεις κομμάτι της μυστικής πολεμικής τέχνης του Ισραήλ.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα αυτής της τακτικής έλαβε χώρα το 1972, όταν η Μοσάντ οργάνωσε μια σειρά από αντίποινα για την επίθεση στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου. Ο Μαχμούντ Χαμσάρι, εκπρόσωπος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PLO) στο Παρίσι, ήταν ένας από τους στόχους. Η Μοσάντ, με άριστο συντονισμό, τοποθέτησε εκρηκτικά στη βάση του τηλεφώνου του στο διαμέρισμά του. Στις 8 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους (1972), όταν απάντησε σε μια κλήση, τα εκρηκτικά πυροδοτήθηκαν από μια ομάδα Ισραηλινών που βρισκόταν σε κοντινή απόσταση. Η έκρηξη τραυμάτισε σοβαρά τον Χαμσάρι, και παρά τις προσπάθειες για ανάρρωση, πέθανε αργότερα.
50 years ago today, Israel assassinated Palestinian Prof. Mahmoud Hamshari in Paris.
— Muhammad Shehada (@muhammadshehad2) December 8, 2023
Immediately after his murder, Israel started a propaganda campaign through the AFP & BBC to conceal the details of the incident & say he accidentally killed himself while making a bomb at home! pic.twitter.com/GipiFuCc1X
Μερικές δεκαετίες αργότερα, το 1996, το Ισραήλ χρησιμοποίησε μια παρόμοια τακτική για να εξοντώσει τον Γιάχια Αϊγιάς, κορυφαίο κατασκευαστή βομβών της Χαμάς. Η Σιν Μπετ, η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας του Ισραήλ, κατάφερε να τον ξεγελάσει με μια τροποποιημένη συσκευή κινητού τηλεφώνου στη Γάζα μέσω ενός Παλαιστίνιου συνεργάτη. Το τηλέφωνο, ένα Motorola Alpha, περιείχε 50 γραμμάρια εκρηκτικής ύλης, αρκετά για να σκοτώσουν οποιονδήποτε το κρατούσε κοντά στο αυτί του. Όταν ο Αϊγιάς έλαβε κλήση από τον πατέρα του μέσω αυτής της συσκευής, το τηλέφωνο εξερράγη, σκοτώνοντάς τον ακαριαία.
Αυτές οι επιχειρήσεις δεν ήταν απλώς δολοφονίες, αλλά και πολύπλοκες επιχειρήσεις παρακολούθησης και ταυτοποίησης των στόχων. Τα τηλέφωνα, εκτός από τα εκρηκτικά που περιείχαν, χρησιμοποιούνταν για την καταγραφή των κινήσεων των στόχων και τη βεβαίωση ότι θα χτυπηθούν την κατάλληλη στιγμή. Στην περίπτωση του Αγιάντς, η χρήση του τηλεφώνου δεν ήταν απλώς ένας τρόπος επικοινωνίας, αλλά και ένα εργαλείο θανάτου.
Η φερόμενη ως κατασκευάστρια εταιρεία των βομβητών αρνείται την εμπλοκή της
Τουλάχιστον ένας βομβητής που εμφανίζεται στις εικόνες που έχουν ανέβει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ήταν ένα μοντέλο Gold Apollo AR924. Το μοντέλο AR294 «παράγεται και πωλείται από την BAC. Παρέχουμε μόνο την άδεια χρήσης του εμπορικού σήματος και δεν έχουμε καμία ανάμειξη στο σχεδιασμό ή την κατασκευή αυτού του προϊόντος», αναφέρει η Gold Apollo στην ανακοίνωσή της.
Η Gold Apollo απέστειλε περίπου 260.000 βομβητές από την Ταϊβάν μεταξύ Ιανουαρίου 2022 και Αυγούστου 2024, αλλά δεν υπάρχει καμία καταγραφή ότι οι συσκευές στάλθηκαν στον Λίβανο ή στη Μέση Ανατολή, δήλωσε την Τετάρτη στο CNN ανώτερος αξιωματούχος ασφαλείας της Ταϊβάν.
Ο ιδρυτής της Gold Apollo, Hsu Ching-Kuang δήλωσε στους δημοσιογράφους το πρωί της Τετάρτης ότι η εταιρεία του είχε υπογράψει σύμβαση με έναν Ευρωπαίο διανομέα για τη χρήση του εμπορικού σήματος Gold Apollo. Επίσης, δήλωσε ότι ο διανομέας -τον οποίο αργότερα κατονόμασε ως BAC Consulting KFT, με έδρα τη Βουδαπέστη- δημιούργησε σχέσεις με την Gold Apollo πριν από περίπου τρία χρόνια.
Αρχικά, η ευρωπαϊκή εταιρεία εισήγαγε προϊόντα τηλεειδοποίησης και επικοινωνίας της Gold Apollo, σύμφωνα με τον Hsu Ching-Kuang. Αργότερα, η εταιρεία είπε στην Gold Apollo ότι επιθυμούσε να κατασκευάσει τον δικό της βομβητή και ζήτησε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει το εμπορικό σήμα της ταϊβανέζικης εταιρείας.
