Με αφορμή τον θάνατο του Κωνσταντίνου, τα Ανάκτορα του Τατοΐου επανήλθαν στη δημοσιότητα και πολλά --ιστορικά ή μη – γράφτηκαν ή ειπώθηκαν.
Στο πλαίσιο αυτών των αναφορών, ίσως ήταν θεμιτό να επισημανθεί κάτι το οποίο έχει περάσει απαρατήρητο από την αττικογραφία. Κι αυτό δεν είναι άλλο, παρά η επιλογή του Τατοΐου για να χτιστούν τα θερινά Ανάκτορα στα τέλη του προσπερασμένου αιώνα! Δηλαδή σε μία εποχή που η σημερινή πλατεία Συντάγματος ήταν… χωράφι!
Στην ‘’Βικιπαίδεια’’ μεταξύ άλλων αναφέρεται: «Το 1871, ύστερα από παρότρυνση του Ερνέστου Τσίλλερ, ο Βασιλιάς Γεώργιος Α’ αγόρασε το κτήμα, συνολικής έκτασης 20.000 στρεμμάτων, από την οικογένεια Σούτσου αντί τριακοσίων χιλιάδων (300.000) δραχμών». Και το πρώτο κτήριο των Ανακτόρων -η θερινή κατοικία του Γεωργίου Α’- κτίστηκε το 1889.
Η παρότρυνση του Τσίλλερ για να χτιστεί η θερινή κατοικία του Γεωργίου Α’ στην αρχαία Δεκέλεια (τοπωνύμιο πριν ονομαστεί Τατόΐ από τον Αλβανοβλάχο φύλαρχο Τατόη), είχε προκύψει μετά από σχετική διερεύνηση σε διάφορες περιοχές της Αττικής.
Ο μεγάλος αρχιτέκτων στο πλαίσιο της επιθυμίας του βασιλιά, για να αποκτήσει θερινά Ανάκτορα σε τόπο με ξηρό και υγιεινό κλίμα, αποφάσισε να… σφάξουν αρνιά σε διάφορες περιοχές, για να δουν σε ποια τοποθεσία το σφαγμένο αρνί θα βρωμίσει τελευταίο! Η τοποθεσία που ‘’κέρδισε’’ ήταν το Τατόϊ και η εναλλακτική ήταν η περιοχή Ζωγράφου!
Αν και του Ζωγράφου απείχε από το κέντρο της Αθήνας μόνον 3-4 χιλιόμετρα, ο Γεώργιος Α’ επέλεξε το Τατόϊ – κι ας απείχε 15 χιλιόμετρα!
Όμως ο βασιλιάς δεν παραμέλησε του Ζωγράφου και ‘’διαφήμιζε’’ την τοποθεσία στους κύκλους του, σε σημείο να αναγερθεί εκεί ένα… Καζίνο, το οποίο είχε την ''υψηλή'' πελατεία!
Αν και αυτό -για άγνωστους λόγους- δεν αναφέρεται στην επίσημη ιστοσελίδα του Δήμου Ζωγράφου (!..), το Καζίνο υπήρχε -ως κτήριο- μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’60 στην περιοχή του παλαιού τέρματος των λεωφορείων, δηλαδή στον τέλος της λεωφόρου Παπάγου, εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το συγκρότημα πολυκατοικιών υπαλλήλων του ΙΚΑ…
Το Καζίνο δεν ήταν κανένα… χαμόσπιτο, αλλά ένα νεοκλασικό ημικύκλιο κτίσμα (ίσως του Τσίλλερ!) με κυκλικό προαύλιο, μαρμάρινο τοιχίο με γλυπτά και στη μέση μαρμαρόγλυφο σιντριβάνι. Ένας χώρος εντελώς παρατημένος, αλλά κατάλληλος για να παίζουν μπάλα τα παιδιά!
Η εν λόγω περιοχή έγινε κοινότητα στις αρχές του 1900, όταν δηλαδή άρχισε να πουλάει οικόπεδα ο κάτοχος και πανεπιστημιακός καθηγητής Ιωάννης Ζωγράφος. Από το 1920 άρχισαν να χτίζονται βίλλες, όπως π.χ. η βίλλα του Κώστα Ζωγράφου (σήμερα Παιδικός Σταθμός), η βίλλα Βοναπάρτη (σήμερα Συμβουλευτικό Κέντρο Οικογενειών του Δήμου Ζωγράφου), η βίλλα Βουγά, η βίλλα Νινού, η βίλλα Αγλατζιά, η βίλλα Βουτυρά (σήμερα Πνευματικό Κέντρο και Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο) και τόσες άλλες.
Όμως οι πλέον εμβληματικές βίλλες στου Ζωγράφου, εκτός αυτής του Κ. Ζωγράφου που δέσποζε στο πάρκο μεταξύ Παλαιού και Νέου Ζωγράφου, ήταν αυτή της Κοτοπούλη και η άλλη της Συριώτη.
Η μεν βίλλα της Μαρίκας Κοτοπούλη γνώρισε μεγάλες δόξες την εποχή που ζούσε η μεγάλη Ελληνίδα ηθοποιός και αφού πέρασε μία μακρά περίοδο ερήμωσης, στεγάστηκε εκεί το ΛΑ’ Αστυνομικό Τμήμα Ζωγράφου, όπου επί χούντας είχαν… διαπρέψει κάποιοι ασφαλίτες. Σήμερα είναι δημοτικό Κέντρο Πολιτισμού.
Η βίλλα Συριώτη (επί των οδών: Κουσίδη, Ευνομίας, Ηρώων Πολυτεχνείου) σήμερα δεν υπάρχει και στη θέση της έχει κτιστεί ένα θαυμάσιο Δημοτικό Σχολείο. Η βίλλα αυτή ανήκε σε στενή συγγενή της βασιλικής οικογένειας, η οποία ήταν Κυρία επί των Τιμών της Βασιλίσσης! Η κυρία Συριώτη, με τ’ όνομα!
Ευγενέστατη και αγαπητή στα παιδιά της γειτονιάς και πάντα μας έδινε τη μπάλα όταν έπεφτε στον κήπο της! Είχε εμφάνιση σαν την τηλεοπτική… μις Μαρμπλ και οδηγούσε (τότε!) ένα μικρό καφετί Ford Anglia. Την θυμάμαι πάνω στο τιμόνι να κατεβαίνει την Αντιφάνους - σαν σκηνή από αγγλική ταινία…
Τα καλοκαίρια η κυρία Συριώτη έδινε συχνά δεξιώσεις στον κήπο της με ‘’υψηλούς’’ προσκεκλημένους και λέγανε ότι έρχονταν ο Παύλος με τη Φρειδερίκη. Αυτό που βλέπαμε εμείς οι πιτσιρίκοι, είναι ότι η γειτονιά γέμιζε με… κουρσάρες και η μυρουδιά από τα μπιφτέκια έσπαγε μύτες! Όμως η οικονόμος της κυρίας Συριώτη, δεν μας άφηνε έτσι. Πηγαίναμε από την πλαϊνή πόρτα της οδού Ευνομίας και μας φόρτωνε με μπιφτέκια και σοκολατάκια!
Του Ζωγράφου είχε και ένα άλλο εμβληματικό κτήριο. Ήταν το ‘’Ζωγράφειον Δημοτικόν Σχολείον’’ - ένα νεοκλασικό που είχε θεμελιώσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος! Βρισκόταν απέναντι από την εκκλησία του Αγίου Θεράποντος – εκεί όπου το σημερινό σχολικό συγκρότημα. Ήταν ένα σχολείο-μνημείο, όπου έμαθαν γράμματα γενιές και γενιές Ζωγραφιωτών. Τυχεροί όσοι είχαν διευθυντή τον φωτισμένο δάσκαλο και παιδαγωγό - τον κ. Μπραούζη.
Για να επιστρέψουμε στο ‘’βασιλικό’’ θέμα, στα χρόνια του Πεισίστρατου είχε κατασκευαστεί ένα υδραγωγείο -λίγο πιο πάνω από τη Μονή Καισαριανής- που έπαιρνε νερό από πηγή του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου και το ‘’έστελνε’’ στην Αρχαία Αγορά! Σε αυτό δε το εκκλησάκι λέγεται ότι πήγαινε τακτικά ο βασιλιάς Παύλος…
Στις αρχές του 20ού αιώνα έγινε μία αναπαλαίωση και παρέμβαση στο δίκτυο, τοποθετήθηκαν μαύρες μεταλλικές σωλήνες και το νερό ‘’πήγαινε’’ στα Ανάκτορα της Αθήνας!
Αυτές οι σωλήνες ήταν επιφανειακές και κατέβαιναν προς τη Μονή Καισαριανής, ακολουθούσαν παράλληλα τον δρόμο προς την Καισαριανή, έστριβαν δεξιά και πάνω από το νεκροταφείο Ζωγράφου και ‘’κατηφόριζαν’’, έως που έφταναν στη στάση ‘’Γέφυρα» του Ιλισσού ποταμού, όπου υπήρχαν στις όχθες του κάποια φτωχόσπιτα με λαμαρίνες. Στα μέσα του ’60 άρχισαν τα έργα και ο Ιλισσός σκεπάστηκε προς χάριν των λεωφόρων Παπανδρέου και Πάλμε…
Από το τότε στο σήμερα, από τον Γεώργιο Α’ στον Κωνσταντίνο Β’, από το Τατόϊ στου Ζωγράφου και η Ιστορία γράφεται κάπως έτσι. Με στοιχεία, αναφορές, καταθέσεις και θύμισες…
