Τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας έχουν στραφεί στις διαπραγματεύσεις για εκεχειρία στη Γάζα, οι οποίες πραγματοποιούνται σήμερα στην Ντόχα του Κατάρ, καθώς η σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς εισέρχεται σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη φάση.
Οι συνομιλίες μεταξύ μεσολαβητών και Ισραηλινής αντιπροσωπείας εντείνονται, με στόχο την αναστολή των εχθροπραξιών και την απελευθέρωση δεκάδων ομήρων. Ωστόσο, οι προοπτικές για μια περίοδο ειρήνης μακράς διάρκειας παραμένουν αβέβαιες, καθώς οι δύο πλευρές εξακολουθούν να επιμένουν στις θέσεις τους, προσθέτοντας νέες προκλήσεις στη διαδικασία.
Το σχέδιο τριών φάσεων για εκεχειρία
Οι διεθνείς μεσολαβητές, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ, του Κατάρ και της Αιγύπτου, έχουν προτείνει ένα σχέδιο τριών φάσεων για την επίτευξη εκεχειρίας και την αποκατάσταση της σταθερότητας στη Γάζα. Το σχέδιο περιλαμβάνει μια πρώτη περίοδο πλήρους εκεχειρίας διάρκειας έξι εβδομάδων, με ταυτόχρονη απόσυρση των Ισραηλινών δυνάμεων από πυκνοκατοικημένες περιοχές της Γάζας και την ανταλλαγή ομήρων και Παλαιστίνιων κρατουμένων. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, θα επιτραπεί η επιστροφή των Παλαιστίνιων πολιτών στα σπίτια τους και θα αυξηθεί η ανθρωπιστική βοήθεια.
Η δεύτερη φάση, σύμφωνα με το σχέδιο, θα επικεντρωθεί στην απελευθέρωση όλων των υπόλοιπων ομήρων και την πλήρη απόσυρση των Ισραηλινών δυνάμεων από τη Γάζα, καθιστώντας την προσωρινή εκεχειρία μόνιμη. Τέλος, η τρίτη φάση θα περιλαμβάνει την έναρξη μιας μεγάλης κλίμακας ανοικοδόμησης της Γάζας, η οποία έχει υποστεί εκτεταμένες καταστροφές κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης.
Προκλήσεις και αμφισβητήσεις από το Ισραήλ και τη Χαμάς
Παρά τις επίμονες διπλωματικές προσπάθειες, οι διαπραγματεύσεις αντιμετωπίζουν σοβαρά εμπόδια. Ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, κατηγόρησε επανειλημμένα τη Χαμάς για το αδιέξοδο στις συνομιλίες, υποστηρίζοντας ότι η Παλαιστινιακή οργάνωση θέτει συνεχώς εμπόδια στην ειρηνευτική διαδικασία. Ωστόσο, έγγραφα που δημοσίευσαν οι New York Times αποκαλύπτουν ότι το Ισραήλ έχει επίσης προσθέσει νέες απαιτήσεις στις διαπραγματεύσεις, καθιστώντας τη συμφωνία όλο και πιο δύσκολη.
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις, οι νέοι όροι που προτάθηκαν από την Ισραηλινή πλευρά τον Ιούλιο του 2024 περιλαμβάνουν την παραμονή των Ισραηλινών δυνάμεων ελέγχου στα νότια σύνορα της Γάζας με την Αίγυπτο, κάτι που δεν ήταν μέρος της αρχικής πρότασης που κατατέθηκε τον Μάιο. Ο Νετανιάχου υπερασπίστηκε τη στάση του, ισχυριζόμενος ότι οι αλλαγές που προτάθηκαν δεν αποτελούν νέους όρους, αλλά απαραίτητες διευκρινίσεις που θα διευκολύνουν την εφαρμογή της αρχικής πρότασης.
Από την πλευρά της, η Χαμάς παραμένει ανυποχώρητη σε πολλές από τις βασικές θέσεις της, ενώ εκφράζει τη δυσπιστία της στην ικανότητα των ΗΠΑ να μεσολαβήσουν αποτελεσματικά. Ο αξιωματούχος της Χαμάς, Οσάμα Χαμντάν, δήλωσε ότι η οργάνωση θα συμμετάσχει στις συνομιλίες μόνο εάν επικεντρωθούν στην εφαρμογή της πρότασης του Μαΐου του προέδρου των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, και όχι σε νέες διαπραγματεύσεις. Η Χαμάς ισχυρίζεται ότι έχει κάνει σημαντικές υποχωρήσεις και αναμένει μια σοβαρή απάντηση από το Ισραήλ.
ΗΠΑ: Το Ισραήλ έχει εξαντλήσει τις στρατιωτικές δυνατότητές του
Σύμφωνα με νέο δημοσίευμα των New York Times, αρκετοί Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι το Ισραήλ έχει επιτύχει ό,τι ήταν δυνατόν μέσω της στρατιωτικής εκστρατείας του κατά της Χαμάς στη Γάζα. Οι αξιωματούχοι αυτοί, τόσο εν ενεργεία όσο και πρώην, υποστηρίζουν ότι ο στρατός του Ισραήλ δεν θα μπορέσει ποτέ να εξαλείψει πλήρως τη Χαμάς μέσω στρατιωτικών επεμβάσεων.
Αυτό το συμπέρασμα υποστηρίζεται και από δηλώσεις όπως αυτή του πρώην αρχηγού της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ, στρατηγού Joseph L. Votel, ο οποίος ανέφερε ότι το Ισραήλ κατάφερε να αποδυναμώσει τη Χαμάς, να εξοντώσει πολλούς από τους ηγέτες της και να μειώσει σημαντικά την απειλή προς το Ισραήλ. Ωστόσο, τόνισε ότι η απελευθέρωση των ομήρων θα μπορούσε να εξασφαλιστεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων.
Η εκτίμηση αυτή αντικατοπτρίζει και τη γενικότερη Αμερικανική ανησυχία, ότι το Ισραήλ δεν μπορεί να πετύχει κάτι περισσότερο στρατιωτικά και ότι μόνο μια συμφωνία θα μπορούσε να εξασφαλίσει την απελευθέρωση των εναπομεινάντων ομήρων στη Γάζα. Αναφέρεται επίσης ότι η Ισραηλινή επίθεση στη Γάζα έχει επιτύχει πολύ περισσότερα από ό,τι ανέμεναν οι Αμερικανοί αξιωματούχοι τον Οκτώβριο, αλλά η ανάγκη για μια διπλωματική λύση είναι πλέον επιτακτική.
Το μέλλον της Γάζας
Η αναζήτηση μιας βιώσιμης λύσης για τη Γάζα παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση για το Ισραήλ και τη διεθνή κοινότητα. Όπως μεταδίδουν το Reuters και το AFP, οι Ισραηλινές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας έχουν στοιχίσει τη ζωή σε τουλάχιστον 40.005 Παλαιστίνιους, την ώρα που 92.401 έχουν τραυματιστεί από την 7η Οκτωβρίου, σύμφωνα με τη σημερινή ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας του παλαιστινιακού θύλακα. Επιπλέον, 107 Παλαιστίνιοι έχουν τραυματιστεί το τελευταίο 24ωρο.
Οι αναλυτές προειδοποιούν ότι η στρατιωτική εκστρατεία, όσο επιτυχής κι αν ήταν σε κάποιο βαθμό, δεν μπορεί να εξασφαλίσει την ειρήνη στη Γάζα. Η Χαμάς, παρά τα σοβαρά πλήγματα που έχει υποστεί, εξακολουθεί να αποτελεί απειλή και οι αναλυτές συγκρίνουν την Ισραηλινή στρατηγική με το παιχνίδι «Whac-a-Mole», όπου οι μαχητές της Χαμάς επανεμφανίζονται ακόμα και σε περιοχές που θεωρούνταν «καθαρές» από τον Ισραηλινό στρατό.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των Αμερικανών, η Χαμάς μπορεί να συνεχίσει να επιβιώνει και να ανασυντάσσεται, εφόσον δεν υπάρξουν ουσιαστικά μέτρα για την αποκατάσταση της ασφάλειας και της διακυβέρνησης στη Γάζα μετά από μια πιθανή εκεχειρία. Ορισμένοι Αμερικανοί αξιωματούχοι θεωρούν ότι η Χαμάς θα παραχωρήσει τον έλεγχο της Γάζας σε πολιτικό επίπεδο μετά από μια εκεχειρία, αλλά το πόσο καιρό θα διατηρηθεί αυτή η κατάσταση εξαρτάται από τις παραχωρήσεις που θα κάνει το Ισραήλ και την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας.
