Η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι άκρως εύφλεκτη μετά την πρόσφατη πυραυλική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ. Η επίθεση αυτή, που σημειώθηκε την Τρίτη το βράδυ, προκάλεσε έντονες αντιδράσεις, ενώ οι ΗΠΑ εξέφρασαν τη στήριξή τους προς το Ισραήλ και προειδοποίησαν για τις συνέπειες που θα αντιμετωπίσει το Ιράν. Σε ένα ήδη εκρηκτικό κλίμα στην περιοχή, η κατάσταση φαίνεται πως οδηγείται προς μια πιθανή ευρύτερη κλιμάκωση.
Το Ιράν εξαπέλυσε μια ευρεία επίθεση εναντίον του Ισραήλ, ρίχνοντας συνολικά 200 πυραύλους, όπως ανέφερε η ιρανική κρατική τηλεόραση. Για πρώτη φορά, το Ιράν χρησιμοποίησε βαλλιστικούς πυραύλους, αυξάνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα και το ρίσκο της επίθεσης. Οι Φρουροί της Επανάστασης, το επίλεκτο σώμα των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, δήλωσαν πως «το 90%» των πυραύλων πέτυχαν τους στόχους τους. Αντίστοιχα, το Ισραήλ ανέφερε πως το Ιράν εκτόξευσε περίπου 180 πυραύλους, οι περισσότεροι από τους οποίους αναχαιτίστηκαν από το ισραηλινό σύστημα αεράμυνας.
Iranian Ballistic missile parked on some Roof pic.twitter.com/USbKxFhnID
— Mossad Commentary (@MOSSADil) October 1, 2024
Ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου του Ιράν, στρατηγός Μοχαμάντ Μπαγερί, προειδοποίησε πως αν το Ισραήλ απαντήσει, το Ιράν θα πλήξει «όλες τις υποδομές» του Ισραήλ. «Αν το σιωνιστικό καθεστώς, που έχει τρελαθεί, δεν ελεγχθεί από τους αμερικανούς και ευρωπαίους υποστηρικτές του, θελήσει να συνεχίσει τα εγκλήματά του ή να δράσει εναντίον της (εθνικής) κυριαρχίας μας και της εδαφικής ακεραιότητάς μας, θα επαναληφθεί επιχείρηση όπως η αποψινή (σ.σ. χθεσινή), με ακόμη μεγαλύτερη ένταση», δήλωσε.
Ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, σε μια ανάρτηση στο Χ, όπου διακρίνεται ένα κρυφό οπλοστάσιο με εκατοντάδες πυραύλους, έγραψε: «Η νίκη έρχεται από τον Αλλάχ και είναι κοντά».
نَصرٌ مِنَ الله و فَتحٌ قرِيب... pic.twitter.com/l53SfjEslF
— KHAMENEI.IR | فارسی 🇮🇷 (@Khamenei_fa) October 1, 2024
Η αντίδραση του Ισραήλ
Αμέσως μετά την επίθεση, ο ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε πως «Το Ιράν έκανε ένα μεγάλο λάθος απόψε και θα το πληρώσει». Ο Νετανιάχου ξεκαθάρισε ότι η επίθεση αυτή δεν θα μείνει αναπάντητη και ότι το Ισραήλ θα λάβει όλα τα αναγκαία μέτρα για να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
איראן עשתה הערב טעות גדולה - והיא תשלם על כך. pic.twitter.com/B2yppgGqcE
— Benjamin Netanyahu - בנימין נתניהו (@netanyahu) October 1, 2024
Εν τω μεταξύ, το Συμβούλιο Ασφαλείας του Ισραήλ συνεδρίασε εκτάκτως για να συζητήσει τις επόμενες κινήσεις, με τους Ισραηλινούς αξιωματούχους να χαρακτηρίζουν την επίθεση ως «κήρυξη πολέμου». Ο Μπένι Γκαντζ της Εθνικής Ενότητας, δήλωσε ότι το Ισραήλ διαθέτει δυνατότητες που έχουν αναπτυχθεί εδώ και χρόνια για να χτυπήσουν το Ιράν και ότι η κυβέρνηση έχει την πλήρη υποστήριξη για να δράσει με αποφασιστικότητα. Παράλληλα, ο πρόεδρος των Δημοκρατικών, Γιαΐρ Γκολάν, τόνισε πως αν και η επίθεση είναι πράγματι μια κήρυξη πολέμου, το Ισραήλ θα πρέπει να συντονίσει την απάντησή του με τις ΗΠΑ και άλλες δυνάμεις της περιοχής.
Ο εκπρόσωπος των Ενόπλων Δυνάμεων του Ισραήλ, υποναύαρχος Ντανιέλ Χαγκάρι, δήλωσε ότι το Ισραήλ θα απαντήσει στην ιρανική πυραυλική επίθεση εναντίον της χώρας του. «Είμαστε σε αυξημένη ετοιμότητα σε άμυνα και επίθεση, θα προστατεύσουμε τους πολίτες του Ισραήλ. Αυτή η [πυραυλική] βολή θα έχει συνέπειες. Έχουμε σχέδια και θα δράσουμε στον χρόνο και στον τόπο που θα επιλέξουμε».
אתם מתבקשים לגלות ערנות ולפעול בדיוק לפי הנחיות פיקוד העורף.
— דובר צה״ל דניאל הגרי - Daniel Hagari (@IDFSpokesperson) October 1, 2024
בדקות האחרונות פיקוד העורף הפיץ הנחיות מצילות חיים באיזורים שונים בארץ. הציבור מתבקש להישמע להנחיות פיקוד העורף, ובהישמע אזעקה עליכם להיכנס למרחב המוגן ולהמתין בו עד להנחייה אחרת.
צה״ל עושה ויעשה כל מה שנדרש כדי להגן… pic.twitter.com/Sia91U7mbf
ΗΠΑ: Στήριξη στο Ισραήλ και προετοιμασία για κλιμάκωση
Η κυβέρνηση των ΗΠΑ υποστήριξε το Ισραήλ, με τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν να δηλώνει ότι «Οι ΗΠΑ υποστηρίζουν πλήρως, πλήρως, πλήρως το Ισραήλ». Ο Μπάιντεν πρόσθεσε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη συνομιλίες με την ισραηλινή κυβέρνηση για το πώς θα ανταποδώσουν την επίθεση του Ιράν. Ο σύμβουλος εθνικής ασφαλείας των ΗΠΑ, Τζέικ Σάλιβαν, ανέφερε πως η επίθεση ήταν «αναποτελεσματική» χάρη στη συμβολή των αμερικανικών δυνάμεων και των συμμάχων τους.
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Λόιντ Όστιν, χαρακτήρισε την ιρανική επίθεση «εξωφρενική πράξη επιθετικότητας» και διαβεβαίωσε ότι οι αμερικανικές δυνάμεις βρίσκονται σε πλήρη ετοιμότητα για να υπερασπιστούν τους εαυτούς τους και το Ισραήλ.
I spoke with Israeli Minister of Defense Yoav Gallant today following today’s outrageous act of aggression by Iran against Israel. The Minister and I expressed mutual appreciation for the coordinated defense of Israel against nearly 200 ballistic missiles launched by Iran and…
— Secretary of Defense Lloyd J. Austin III (@SecDef) October 2, 2024
Το Πεντάγωνο, χθες, ανακοίνωσε ότι θα αποστείλει «αρκετές χιλιάδες» επιπλέον αμερικανικά στρατεύματα στην περιοχή, συμπεριλαμβανομένων μαχητικών αεροσκαφών F-15, F-16, F-22 και A-10, ενισχύοντας σημαντικά την αμερικανική παρουσία και υποστήριξη στο Ισραήλ.
Η επίδραση της επίθεσης στη Μέση Ανατολή
Η πυραυλική επίθεση του Ιράν σημειώθηκε σε μια χρονική στιγμή κατά την οποία η κατάσταση στη Μέση Ανατολή είναι ήδη τεταμένη. Οι εκκλήσεις για κατάπαυση του πυρός στον Λίβανο και στη Λωρίδα της Γάζας δεν βρήκαν ανταπόκριση, με την πρόσφατη ιρανική επίθεση να αναζωπυρώνει τις ανησυχίες για την περαιτέρω κλιμάκωση των συγκρούσεων.
Η Χαμάς εξέφρασε την υποστήριξή της προς το Ιράν, επιδοκιμάζοντας την πυραυλική επίθεση ως απάντηση για τους θανάτους ηγετών όπως ο Ισμαήλ Χανίγια, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, και ο ταξίαρχος Αμπάς Νιλφορουσάν.
🚨Hamas praises Iran’s missile attack on Israel, calling it revenge for the killings of Ismail Haniyeh and Hassan #Nasrallah.
— suresh (@sreddybjd) October 1, 2024
They bless the rocket launches by the Islamic Revolutionary Guard Corps as retaliation for their ‘martyrs.’ #Iran #Israel #MiddleEast #Hamas pic.twitter.com/3wEBeNZTYG
Γιατί το Ιράν επιτέθηκε με βαλλιστικούς πυραύλους
Σε μια τέτοια κατάσταση, οι πιθανότητες για μια πλήρη πολεμική σύγκρουση αυξάνονται δραματικά. Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν ήδη ξεκινήσει να αναλύουν πώς θα μπορούσε να εξελιχθεί μια ενδεχόμενη ανταλλαγή πυραύλων μεταξύ του Ιράν και του Ισραήλ. Η πιο αισιόδοξη πρόβλεψη είναι μια επανάληψη του συμβάντος του Απριλίου, όταν το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του κατάφεραν να αναχαιτίσουν την πλειοψηφία των πυραύλων και των drones που εκτοξεύθηκαν εναντίον του από το Ιράν.
Ο πρώην αξιωματούχος του Πενταγώνου και ανώτερος συνεργάτης του Washington Institute for Near East Policy, Γκραντ Ράμλεϊ, σχολίασε στους New York Times ότι το Ιράν πιθανότατα προσπαθεί να αποφύγει τις αποτυχίες του παρελθόντος, ειδικά αυτές που σχετίζονται με την επίθεση του Απριλίου. Τότε, το Ιράν είχε χρησιμοποιήσει ένα συνδυασμό drones, πυραύλων κρουζ και βαλλιστικών πυραύλων, αλλά αυτή τη φορά φαίνεται να βασίστηκε κυρίως στους βαλλιστικούς πυραύλους. Σύμφωνα με τον Ράμλεϊ, αυτή η τακτική δείχνει μια επιθυμία του Ιράν να αυξήσει τη δυναμικότητα και τον αντίκτυπο επίθεσης, καθώς οι βαλλιστικοί πύραυλοι είναι πιο δύσκολο να αναχαιτιστούν και μπορούν να ξεπεράσουν τα συστήματα αεράμυνας.
This is just a small glimpse of the terror Israelis faced tonight as Iran launched 181 ballistic missiles, sending 10 million people to bomb shelters.
— Israel ישראל (@Israel) October 1, 2024
Imagine if this was your family. pic.twitter.com/koRcy8MziG
Σε αντίθεση με την επίθεση του Απριλίου, όταν το Ισραήλ είχε αρκετές ημέρες που είχε προειδοποιηθεί για να συντονίσει την άμυνά του με τους συμμάχους στην περιοχή, η χθεσινή επίθεση ήρθε με μόλις λίγες ώρες προειδοποίηση. Αυτό καθιστά σαφές ότι το Ιράν επιθυμούσε να αιφνιδιάσει το Ισραήλ και να μεγιστοποιήσει την αποτελεσματικότητα του χτυπήματός του.
Ο Ράμλεϊ σχολίασε ότι «είναι δύσκολο να θεωρήσουμε αυτή την επίθεση απλώς συμβολική». Αντιθέτως, φάνηκε να είναι μια σκόπιμη κλιμάκωση από πλευράς του Ιράν, η οποία προμηνύει μια πιο επικίνδυνη εξέλιξη της σύγκρουσης.
Τον Ιούνιο του 2023, το Ιράν αποκάλυψε υπερηχητικό βαλλιστικό πύραυλο μέσου βεληνεκούς, που βάφτισε Φάταχ, τονίζοντας πως είναι ικανός να κινείται με ταχύτητα δεκαπενταπλάσια αυτής του ήχου. Ο τότε πρόεδρος, Εμπραχίμ Ραϊσί διατεινόταν την εποχή πως το συγκεκριμένο όπλο θα αυξήσει την «αποτρεπτική ισχύ» της Ισλαμικής Δημοκρατίας και θα φέρει περισσότερη «ειρήνη και σταθερότητα στη χώρα και στην περιφέρεια».
Οι υπερηχητικοί πύραυλοι είναι ευέλικτοι και μπορούν να κινούνται σε χαμηλό υψόμετρο, κάτι που καθιστά πολύ δύσκολο να προβλεφθεί η τροχιά τους και δυσχεραίνει την αναχαίτισή τους.
Οι πιθανές επόμενες κινήσεις του Ισραήλ
Αξιωματούχοι από το Ισραήλ ανέφεραν ότι εντός των επόμενων ημερών θα πραγματοποιηθεί μια «σημαντική ανταπόδοση» για την πυραυλική επίθεση του Ιράν, η οποία ενδέχεται να στοχεύσει στρατηγικές υποδομές στο Ιράν, όπως εγκαταστάσεις παραγωγής πετρελαίου, αλλά ακόμη και τα πυρηνικά της χώρας.
Εντός του Ισραήλ, επικρατεί έντονη συζήτηση για το αν η απάντηση θα πρέπει να περιλαμβάνει επιθέσεις στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, ιδιαίτερα στο Νατάνζ, το κέντρο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Το Νατάνζ αποτελεί μια από τις σημαντικότερες υποδομές του Ιράν, καθώς εκεί παράγεται ουράνιο σχεδόν έτοιμο για χρήση σε πυρηνικά όπλα. Αν το Ισραήλ αποφασίσει να στοχεύσει το Νατάνζ, αυτό θα σηματοδοτήσει μια σημαντική κλιμάκωση και θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια αλυσιδωτή αντίδραση που θα επηρέαζε ολόκληρη την περιοχή.
Ένας υψηλόβαθμος αξιωματούχος του Ισραήλ δήλωσε στο Axios: «Έχουμε ένα μεγάλο ερωτηματικό σχετικά με το πώς θα απαντήσει το Ιράν σε μια τέτοια επίθεση, αλλά εξετάζουμε την πιθανότητα ότι θα απαντήσει με όλα του τα μέσα».
Το Ισραήλ επιδιώκει επίσης να συντονίσει οποιαδήποτε επιχείρηση με τις ΗΠΑ λόγω της στρατηγικής σημασίας του ζητήματος και της πιθανότητας μιας ευρύτερης σύγκρουσης.
Ο πρόεδρος Μπάιντεν έχει ήδη συνομιλήσει με τον πρωθυπουργό Νετανιάχου σχετικά με την επόμενη κίνηση του Ισραήλ, και οι δύο χώρες φαίνεται να βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία για τον συντονισμό μιας πιθανής απάντησης στο Ιράν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες διατηρούν μια στρατηγική παρουσία στην περιοχή, έχοντας ήδη αυξήσει τη στρατιωτική τους δύναμη, και αυτό δημιουργεί μια αίσθηση αποφασιστικότητας.
Οι αναλύσεις Αμερικανών αξιωματούχων δείχνουν ότι ένα πλήρες στρατιωτικό σενάριο θα μπορούσε να περιλαμβάνει τη χρήση μη επανδρωμένων αεροσκαφών, μαχητικών αεροπλάνων και ειδικών δυνάμεων, κάτι που θα έφερνε το Ιράν αντιμέτωπο με μια πρωτόγνωρη δύναμη πυρός.
Παρά το γεγονός ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη καμία οριστική απόφαση για την επόμενη κίνηση, το Ισραήλ και οι σύμμαχοί του φαίνεται να βρίσκονται σε μια φάση προετοιμασίας για την απάντηση τους.
