«Σύζυγος, μητέρα, καθηγήτρια πολιτικών επιστημών, ακτιβίστρια, χορτοφάγος, ρόκερ»: Έτσι περιγράφει τον εαυτό της η καθηγήτρια Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα Ντάβκοβα στην πλατφόρμα X. Από τις 12 Μαΐου, μία μέρα μετά τα γενέθλιά της (είναι γεννημένη στις 11 Μαΐου του 1953), σε όλα τα παραπάνω προστέθηκε και άλλη μία ιδιότητά της. Έγινε η πρώτη γυναίκα Πρόεδρος της Βόρειας Μακεδονίας.
Ωστόσο, δεν είναι καινούρια στην πολιτική - έγινε για πρώτη φορά υπουργός χωρίς χαρτοφυλάκιο στην κυβέρνηση του Μπράνκο Τσερβενκόφσκι το 1990.
Οι αντίπαλοί της, μάλιστα, την κατηγορούν ότι, όσο ήταν υπουργός, ο σύζυγός της πλούτισε κάνοντας εμπόριο σε ένα κατάστημα αφορολόγητων ειδών, μια επιχείρηση που ξεκίνησε χάρη σε αυτήν. Σήμερα, οι κατηγορίες είναι διαφορετικές - κυρίως για ακραίο εθνικισμό, τον οποίο δηλώνει και το κόμμα της VMRO-DPMNE. Κι αυτό φάνηκε αμέσως μετά την εκλογή της.
Το επεισόδιο που προκάλεσε η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα: Αποκάλεσε τη χώρα της «Μακεδονία»
Η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα Ντάβκοβα αποκάλεσε -κατά την ορκωμοσία της- τη χώρα της «Μακεδονία», προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Αθήνας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η πρέσβειρα της Ελλάδας στη Βόρεια Μακεδονία Σοφία Φιλιππίδου, η οποία είχε προσκληθεί στη συνεδρίαση της Βουλής για την ορκωμοσία της Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα, αποχώρησε ως ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ η ανησυχία για την πιθανότητα επιστροφής της Βόρειας Μακεδονίας σε γραμμή «αλυτρωτισμού» αποτυπώνεται τόσο στην αντίδραση της Αθήνας όσο και των Βρυξελλών, που στέκονται στις συνέπειες που θα έχει η μη τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών. Ας μην ξεχνάμε, βέβαια, ότι η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα ήταν πολέμια της συνθήκης.
Το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών ανέφερε ότι πρόκειται για μια πράξη που «παραβιάζει κατάφωρα τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και το Σύνταγμα της γείτονος χώρας, το οποίο έχει εναρμονιστεί με τις διεθνείς της υποχρεώσεις». Η ελληνική κυβέρνηση, όπως σημειώνεται στην ανακοίνωση, «παρά τις αντιρρήσεις που είχε εκφράσει ως αντιπολίτευση κατά την κύρωση της συμφωνίας, τη σεβάστηκε ως επικυρωθείσα διεθνή συνθήκη, που υπερέχει κάθε άλλης διάταξης νόμου». Το ΥΠΕΞ διαμηνύει ότι «η Ελλάδα, στο πλαίσιο αυτό, δηλώνει κατηγορηματικά ότι η περαιτέρω πρόοδος στις διμερείς σχέσεις της με τη Βόρεια Μακεδονία, καθώς και η ευρωπαϊκή πορεία της τελευταίας, εξαρτώνται από την πλήρη εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών και κυρίως από τη χρήση της συνταγματικής ονομασίας της χώρας».
Ηχηρά μηνύματα έσπευσαν να στείλουν ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά και ο εκπρόσωπος της Ε.Ε. για την εξωτερική πολιτική. Κοινή συνισταμένη των ευρωπαϊκών αντιδράσεων ήταν ότι η μη τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών θέτει αυτόματα εμπόδια στην ευρωπαϊκή προοπτική της γειτονικής μας χώρας. Ηχηρή ήταν η αντίδραση και της Βουλγαρίας, όπου ο Πρόεδρος Ρούμεν Ράντεφ και ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός Ντιμίταρ Γκλάβτσεφ υπογράμμισαν ότι η Σόφια δεν αποδέχεται δηλώσεις και συμπεριφορές που αντικρούουν τη Συνθήκη Φιλίας, Καλής Γειτονίας και Συνεργασίας του 2017, καθώς και άλλες διεθνείς συνθήκες που έχουν υπογραφεί από τη Βόρεια Μακεδονία.
Αντιδράσεις, ωστόσο, υπήρχαν και στο εσωτερικό της γείτονος. Ο υπουργός Δικαιοσύνης Κρέναρ Λόγκα έγραψε στο λογαριασμό του στο Facebook ότι «η ασέβεια προς το συνταγματικό όνομα του κράτους καθιστά άκυρο τον όρκο της Σιλιάνοφσκα», αφήνοντας ορθάνοιχτο παράθυρο για σημαντικές εξελίξεις. «Πρέπει είτε να επαναληφθεί η διαδικασία, είτε τη θέση του Προέδρου της χώρας να αναλάβει προσωρινά ο πρόεδρος του κοινοβουλίου Γιόβαν Μίτρεσκι», πρόσθεσε ο Λόγκα, βάζοντας «φωτιά» στο πολιτικό σκηνικό.
Μεταξύ των πρώτων που έδωσαν συγχαρητήρια τόσο στην ίδια όσο και τον αρχηγό του κόμματος Κρίστιαν Μικόσκι ήταν ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν και ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Είναι και οι δύο ηγέτες χωρών στην Ευρώπη που διατηρούν σχέσεις με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν.
Αυτοπροσδιορίζεται ως νομικός, αντάρτισσα, μαχήτρια της δικαιοσύνης
H Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα αυτοπροσδιορίζεται ως νομικός, αντάρτισσα, μαχήτρια της δικαιοσύνης. Στην καθημερινή ζωή αντιμετωπίζεται ως χειραφετημένη γυναίκα με παραδοσιακές οικογενειακές αξίες. Ανακοίνωσε, μάλιστα, ότι θα χρησιμοποιήσει όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες σε καίριες θέσεις του κράτους.
«Υπάρχει μεγαλύτερη αλλαγή από αυτή; Για πρώτη φορά σε αυτήν τη χώρα, μια γυναίκα γίνεται πρόεδρος. Υπάρχει μεγαλύτερη έμπνευση για έξυπνες γυναίκες; Νομίζω ότι, όταν περιβάλλομαι από γυναίκες παρόμοιες με εμένα, γυναίκες δυνατές, ανατρεπτικές, που μπορούν να εκφράσουν μια θέση και να την υπερασπιστούν, αυτό είναι μια αναμόρφωση για μένα» λέει.
Ποια είναι η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα
Η Γκορντάνα Σιλιάνοφσκα γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1953 στην Οχρίδα. Στο βιογραφικό της αναφέρεται ότι ολοκλήρωσε την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση στα Σκόπια (1973). Αποφοίτησε από τη Νομική Σχολή των Σκοπίων (1978), όπου απέκτησε το μεταπτυχιακό της. Έλαβε το διδακτορικό της στη Νομική Σχολή της Λιουμπλιάνα, με θέμα «Τοπική Αυτοδιοίκηση – μεταξύ Κανόνων και Πραγματικότητας» το 1994.
Εκλέχτηκε επίκουρη καθηγήτρια Πολιτικών Συστημάτων στη Νομική Σχολή των Σκοπίων (1989), επίκουρη καθηγήτρια στο συνταγματικό δίκαιο και το πολιτικό σύστημα (1994) και στη συνέχεια έγινε τακτική καθηγήτρια, το 2004. Ήταν εμπειρογνώμονας για τις εκλογές του ΟΗΕ και αντιπρόεδρος της ομάδας ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων για την τοπική αυτοδιοίκηση στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Μέλος της Επιτροπής της Βενετίας. Είναι συγγραφέας εκατοντάδων επιστημονικών εργασιών για το συνταγματικό δίκαιο και το πολιτικό σύστημα.
Και στις προεδρικές εκλογές του 2019 ήταν υποψήφια του VMRO-DPMNE, αλλά έχασε από τον Στέβο Πενταρόφσκι. Από τον Αύγουστο του 2020 είναι βουλευτής στη Συνέλευση της ΠΓΔΜ.
Σε συνέντευξή της στο ποπ περιοδικό «Backstage», αποκάλυψε ότι γνώρισε το σύζυγό της όταν εκείνη ήταν σε σχέση με άλλον άνδρα.
«Ήμουν στην τρίτη λυκείου, όπως και αυτός. Γνωριστήκαμε σε ένα πρωτοχρονιάτικο πάρτι. Δεν ήμουν μόνη, ήμουν με το φίλο μου. Του είπε στην έξοδο: “Θα φλερτάρω την κοπέλα σου”. Έπειτα από πολύ καιρό γνωριστήκαμε, μετά με κάλεσε σε άλλο πάρτι και η γνωριμία εξελίχθηκε σε μακροχρόνια σχέση...». Το ζευγάρι έχει αποκτήσει δύο παιδιά. Στην ίδια συνέντευξη, μοιράστηκε ότι της αρέσει να περνά χρόνο με τα κατοικίδιά της. «Θέλω να είμαι φίλη με το σκύλο και το γατάκι, γιατί με βοηθούν να αντιμετωπίσω τα καθημερινά μου προβλήματα» ανέφερε χαρακτηριστικά.
