Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τελειώνει και στο τραπέζι των Συμμάχων πέφτει ένα σχέδιο, που αν εφαρμοζόταν θα οδηγούσε στον θάνατο 25 εκατομμύρια Γερμανούς από ασιτία!
Αντ’ αυτού υιοθετήθηκε ένα άλλο που ανοικοδόμησε την ηττημένη Γερμανία. Γιατί;
Έχει μείνει στην Ιστορία η πρόταση του Στάλιν, που έγινε - μεταξύ σοβαρού και αστείου, αλλά μάλλον σοβαρότατου…- πως «50.000 - και ίσως 100.000 αξιωματούχοι της Γερμανίας, τόσο στις ένοπλες δυνάμεις, της επιστήμης, της τεχνολογίας και της οικονομίας θα πρέπει να εκτελεστούν με συνοπτικές διαδικασίες».
Ήταν η Διάσκεψη της Τεχεράνης. Τσώρτσιλ, Ρούσβελτ και Στάλιν είχαν καθίσει πλάι πλάι για τις απαραίτητες φωτογραφίες και η απάνθρωπη - ακραία πρόταση του ηγέτη των Σοβιετικών χειροκροτήθηκε μόνο από τον γιο του προέδρου Ρούσβελτ! Ο Τσώρτσιλ θύμωσε, ακούγοντας τον Στάλιν· άφησε με βρετανική ευγένεια τα μαχαιροπήρουνα στο τραπέζι, δίπλωσε την πετσέτα του και έκανε να φύγει, όταν άκουσε τον Στάλιν να του αποκρίνεται: «Ένα αστείο έκανα Ουίνστον. Για να γελάσουμε. Μην φεύγεις»…
Κι αν ο Στάλιν είχε κάνει «ένα αστείο» το 1943, ο αμερικανός Χένρι Μοργκεντάου δεν αστειευόταν διόλου όταν, σχεδόν έναν χρόνο μετά, διατύπωνε σοβαρότατα: «Θέλω να κάνω τη Γερμανία τόσο ανίκανη που να μην μπορεί να παράξει εργαλεία πολέμου και να δημιουργήσει έναν ακόμη παγκόσμιο πόλεμο».
Το Σχέδιο Μοργκεντάου, αν υλοποιούνταν, θα είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 25 εκατομμυρίων Γερμανών! Οι Σύμμαχοι όταν πια ένιωσαν σίγουροι για τη νίκη τους, ειδικά μετά την απίστευτη επιτυχία τους στην Απόβαση στη Νορμανδία, έπρεπε να σκεφτούν τι θα έκαναν με τους ηττημένους Γερμανούς· μία από τις πιο δημοφιλείς προτάσεις ήταν το Σχέδιο Μοργκεντάου.
Το συγκεκριμένο σχέδιο ήταν πνευματικό τέκνο του Χένρι Μοργκεντάου (Henry Morgenthau Jr.), ο οποίος ήταν υπουργός των Οικονομικών κατά τη διάρκεια της προεδρίας του Φρανκλίνου Ρούσβελτ από το 1934 και μετά· διορίστηκε μάλιστα, επειδή ήταν αυστηρός με τις κρατικές δαπάνες.
Ποιος ήταν ο Μοργκεντάου
Όταν άρχισε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος , ο Μοργκεντάου αναμείχθηκε σε τομείς της κυβέρνησης που δεν ήταν αποκλειστικά οικονομικοί. Εβραϊκής καταγωγής, ο Μοργκεντάου, προσπαθούσε σταθερά να ωθήσει τον Ρούσβελτ στο να βοηθήσει στη διάσωση των ομοεθνών του από τη ναζιστική λαίλαπα.
Το 1944, ο Μοργκεντάου δραστηριοποιήθηκε στην εξωτερική πολιτική και ήταν τότε που έθεσε την θεωρία του για το πώς θα έπρεπε να είναι ο μεταπολεμικός κόσμος: «Εκτιμώ το γεγονός ότι αυτό δεν είναι αποκλειστικά δική μου ευθύνη, αλλά το κάνω ως αμερικανός πολίτης, και θα συνεχίσω μέχρι να το πετύχω. Θέλω να κάνω τη Γερμανία τόσο ανίκανη και αδύναμη που να μην μπορεί να σφυρηλατήσει εργαλεία πολέμου, ώστε να δημιουργήσει στο μέλλον έναν ακόμη παγκόσμιο πόλεμο». Το σχέδιο Μοργκεντάου προτάθηκε μέσα από ένα Μνημόνιο που ονομαζόταν Προτεινόμενο Πρόγραμμα μετά την παράδοση της Γερμανίας.
Το σχέδιο εκείνο θα μπορούσε να αναλυθεί σε τρεις κύριες ενότητες: Θα ήταν υποχρεωτική η αποστρατικοποίηση της Γερμανίας. Όχι μόνο θα αφοπλιζόταν ο λαός, αλλά θα καταστρέφονταν ή θα εξαφανίζονταν όλες οι μορφές βιομηχανίας που θα μπορούσαν να προσφέρουν σε μελλοντικό μιλιταρισμό. Η κύρια περιοχή όπου θα συνέβαινε αυτή η αποστρατικοποίηση θα ήταν το Ρουρ, περιοχή που ήταν η καρδιά της πολεμικής βιομηχανίας της χώρας.
Εργοστάσια είπατε;
Σύμφωνα με το Σχέδιο Μοργκεντάου, οι Σύμμαχοι θα έπρεπε να κλείσουν όλα τα εργοστάσια στην περιοχή εντός έξι μηνών από το τέλος του πολέμου και θα έπρεπε να καταστρέψουν ολοσχερώς εκείνα που δεν θα μπορούσαν να περάσουν σε συμμαχικό έλεγχο. Όσο για εκείνους που κατοικούσαν εκεί, θα ενθαρρύνονταν να μετοικήσουν, αν είχαν κάποια μορφή βιομηχανικής εκπαίδευσης. Όταν αυτά τα δύο στάδια ολοκληρώνονταν, η περιοχή θα μετατρεπόταν σε διεθνή ζώνη, με τα Ηνωμένα Έθνη να τη διαχειρίζονται, για να διασφαλίσουν ότι δεν θα γινόταν ποτέ ξανά κόμβος παραγωγής στρατιωτικών υλικών. Αντί να απαιτούσαν αποζημιώσεις όπως μετα τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη Συνθήκη των Βερσαλλιών, οι Σύμμαχοι θα αποζημιώνονταν οικονομικά μέσω του ελέγχου τους στην περιοχή και την διαχείριση των εργοστασίων.
Η διαχείριση των γερμανικών εδαφών δεν θα τελείωνε εκεί: Η Γαλλία θα έπαιρνε το Σάαρ και εδάφη κοντά στο Μοζέλα και τον Ρήνο.
Η Πολωνία θα λάμβανε μέρος της Ανατολικής Πρωσίας και της νότιας Σιλεσίας. Η Αυστρία θα επέστρεφε στα προ του 1938 σύνορά της.
Όσο για τη Γερμανία, θα χωριζόταν σε δύο ξεχωριστά κράτη: η Βυρτεμβέργη, η Βάδη και η Βαυαρία θα γίνονταν Νότια Γερμανία, ενώ η Σαξονία, η Θουριγγία και η Πρωσία θα αποτελούσαν τη Βόρεια Γερμανία.
Η ουσία του σχεδίου του Μοργκεντάου ήταν η επιθυμία του να δει τη Γερμανία να μετατρέπεται σε αγροτική χώρα που, χωρίς προηγμένη τεχνολογία και πρώτες ύλες, δεν θα μπορούσε ποτέ ξανά να απειλήσει την Ευρώπη ή τον υπόλοιπο κόσμο.
Θέλω αυτή τη φορά οι Γερμανοί να μάθουν...
Αυτό δεν ήταν το μόνο σχέδιο που εκπονήθηκε τότε, καθώς ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κόρντελ Χαλ (Cordell Hull), είχε επίσης αναπτύξει το δικό του. Ενώ ο Μοργκεντάου ήταν αποφασισμένος να καταστρέψει τη Γερμανία, ο Χαλ ήθελε να διασφαλίσει ότι η χώρα του Γκέτε θα μπορούσε να σταθεί γρήγορα στα πόδια της μετά τον πόλεμο.
Και τα δύο σχέδια παρουσιάστηκαν στον πρόεδρο Ρούσβελτ, ο οποίος έγραψε σε μια επιστολή προς τη βασίλισσα Βιλελμίνη της Ολλανδίας: «Υπάρχουν δύο τάσεις: αυτοί που είναι αλτρουιστές σε σχέση με τους Γερμανούς, ελπίζοντας με την ευγένεια να τους κάνουν ξανά Χριστιανούς, και οι άλλοι που υιοθετούν μια πολύ πιο σκληρή στάση. Το περίεργο είναι ότι ανήκω στη δεύτερη τάση, γιατί, αν και δεν είμαι αιμοδιψής, θέλω οι Γερμανοί να μάθουν ότι αυτή τη φορά έχουν σίγουρα χάσει τον πόλεμο!».
Το Σχέδιο Μοργκεντάου παρουσιάστηκε για πρώτη φορά σε πολιτικούς από όλη την Ευρώπη στη Δεύτερη Διάσκεψη του Κεμπέκ το 1944. Αν και ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν αρχικά αντίθετος με το Σχέδιο, τελικά πείστηκε, χάρη στο γεγονός ότι οι ΗΠΑ πρόσφεραν στο Ηνωμένο Βασίλειο ένα σημαντικό ποσοστό κερδών από την όλη υπόθεση.
Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ μάλιστα είχε δηλώσει τότε: «Η Αγγλία θα ήταν αλυσοδεμένη σε ένα πτώμα», για να πάρει την απάντηση του Ρούσβελτ: «Θα αφήσετε τη Γερμανία να παράγει μοντέρνα μεταλλικά έπιπλα; Η βιομηχανία μεταλλικών επίπλων μπορεί γρήγορα να μετατραπεί σε παραγωγή όπλων».
Μετά το συνέδριο, οι New York Times δημοσίευσαν τα βασικά άρθρα του Σχεδίου, στις 21 Σεπτεμβρίου του 1944. Σε χρόνο μηδέν, το υπουργείο Προπαγάνδας της Γερμανίας άρχισε να χρησιμοποιεί τις πληροφορίες για να φανατίσει τους μαχόμενους. Το γεγονός ότι ο Μοργκεντάου ήταν Εβραίος έκανε τα πράγματα χειρότερα, καθώς αυτό χρησιμοποιήθηκε για να δείξει ότι οι Εβραίοι συνωμοτούσαν εναντίον του γερμανικού λαού.
Όταν ο Ρούσβελτ πέθανε τον Απρίλιο του 1945, μαζί του «ενταφιάστηκε» και το Σχέδιο Μοργκεντάου. Για λίγο καιρό φαινόταν ότι ο πρόεδρος Χάρι Τρούμαν επρόκειτο να εξετάσει την ιδέα του Μοργκεντάου, όμως σύντομα ενέκρινε παροχή βοήθειας στη Γερμανία. Τον ίδιο μήνα, ο Μοργκεντάου αναγκάστηκε να παραιτηθεί από τη θέση του στο υπουργείο Οικονομικών, καθώς αυτός και ο Τρούμαν είχαν πολλές διαφορές στον πολιτικό τρόπο σκέψης. Οι υπολογισμοί δείχνουν ότι, αν το Σχέδιο είχε εφαρμοστεί, σχεδόν 25 εκατομμύρια Γερμανοί θα είχαν λιμοκτονήσει.
Όταν τελείωσε ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος αντί να μετατραπούν οι Γερμανοί σε αγρότες με ελάχιστα έως καθόλου προηγμένη τεχνολογία, τους παρασχέθηκε σημαντική οικονομική βοήθεια, ώστε να μπορέσουν να σταθεροποιήσουν τη χώρα τους και να ανακάμψουν μετά τις πολεμικές συγκρούσεις. Το Σχέδιο Μάρσαλ, όπως ονομαζόταν, έδωσε βαθιές ανάσες στη χειμαζόμενη Γερμανία. Λάθος; Η Ιστορία είναι πάντα παρούσα και κρίνει…
