Με την αμυντική ετοιμότητα της ΕΕ να είναι ένα από τα θέματα της ατζέντας της Συνόδου Κορυφής, οι ηγέτες της Ένωσης διχάζονται αναφορικά με την πρόταση να χρηματοδοτηθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία από την έκδοση ευρωομολόγου.
Η ανάγκη ενίσχυσης της αμυντικής βιομηχανίας είναι ένα θέμα βέβαια που οι Βρυξέλλες προτάσσουν:
«Τώρα που αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, είναι καιρός να λάβουμε ριζικά και συγκεκριμένα μέτρα για να είμαστε έτοιμοι για άμυνα και να θέσουμε την οικονομία της ΕΕ σε πολεμική βάση», τονίζει ο Σαρλ Μισέλ, στην επιστολή του προς τους «27».
Μισέλ: «Να ενισχυθεί σε όλη την ΕΕ η ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση»
«Η ευρωπαϊκή αμυντική τεχνολογική και βιομηχανική βάση θα πρέπει να ενισχυθεί σε ολόκληρη την Ένωση» και «η αύξηση της αμυντικής ετοιμότητας και η ενίσχυση της κυριαρχίας της Ένωσης θα απαιτήσουν πρόσθετες προσπάθειες», αναμένεται να τονίσουν οι ευρωπαίοι ηγέτες, σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής . Επίσης θα ζητηθεί η βελτίωση της πρόσβασης στη δημόσια και ιδιωτική χρηματοδότηση για την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να καλέσει το Συμβούλιο της ΕΕ και την Επιτροπή «να διερευνήσουν όλες τις επιλογές για την κινητοποίηση χρηματοδότησης και να υποβάλουν έκθεση μέχρι τον Ιούνιο. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων καλείται να προσαρμόσει την πολιτική της για δανεισμό στην αμυντική βιομηχανία και τον τρέχοντα ορισμό των αγαθών διπλής χρήσης, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη χρηματοδοτική της ικανότητα».
Η «καινοτόμα ιδέα» για το ευρωομόλογο και η εξέταση «όλων των επιλογών» - Οι θετικές Γαλλία, Ιταλία, η αρνητική Γερμανία
Επιπλέον, για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας εξετάζονται διάφορες «καινοτόμες ιδέες», όπως για παράδειγμα η δυνατότητα των ευρωομολόγων για άμυνα που σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, υποστηρίζουν η Γαλλία και η Ιταλία και γενικότερα οι χώρες του Νότου, αλλά δεν στηρίζουν οι λεγόμενες «τσιγκούνες» χώρες του Βορρά, με πρώτη τη Γερμανία. Για το λόγο αυτό, στο σχέδιο συμπερασμάτων οι ευρωπαίοι ηγέτες ζητούν να εξεταστούν «όλες οι επιλογές» και όχι «καινοτόμες ιδέες», ενόψει της έκθεσης της Επιτροπής που αναμένεται τον Ιούνιο, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές.
Μητσοτάκης: Η Ευρώπη να μπορέσει να εκδώσει ευρωομόλογα που θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο για την αμυντική της θωράκιση
Την πρόταση για την έκδοση ευρωομολόγου υποστήριξε άλλωστε και ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσερχόμενος στη συνεδρίαση, σημειώνοντας:
«Η ευρωπαϊκή οικογένεια είναι για ακόμα μια φορά ενωμένη απέναντι στην απροκάλυπτη ρωσική εισβολή. Έχουν επαναφέρει στο τραπέζι τον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη θα κατοχυρώσει στην πράξη την στρατηγική της αυτονομία. Αυτό σημαίνει εκ των πραγμάτων περισσότερες επενδύσεις σε εξοπλισμούς. Η Ελλάδα είναι ήδη μια χώρα που εδώ και πολλές δεκαετίες ξεπερνά το όριο του 2% του ΑΕΠ της σε αμυντικές δαπάνες. Αυτό δεν συμβαίνει για άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Αν θέλει η Ευρώπη να μείνει θωρακισμένη αμυντικά πρέπει να εξετάσει νέους τρόπους για την χρηματοδότηση των αμυντικών δαπανών. Η Ευρώπη να μπορέσει να εκδώσει ευρωομόλογα που θα χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και μόνο για την αμυντική της θωράκιση. Έχει έρθει η ώρα πια να μπορέσουμε να περιβάλλουμε με περιεχόμενο ουσιαστικό την ανάγκη της Ευρώπης πρέπει να διασφαλίσει την άμυνα και την ασφάλεια. Και ελπίζω σε αυτό το ευρωπαϊκό συμβούλιο να κάνουμε μια ουσιαστική συζήτηση για τα θέματα αυτά», τόνισε ο πρωθυπουργός.
Η έκδοση του ευρωομολόγου θεωρείται ως μια πρώτη προσπάθεια να δοκιμαστεί η επιθυμία των κρατών μελών της ΕΕ να εκδώσουν από κοινού χρέος για την ενίσχυση της αμυντικής βιομηχανίας του μπλοκ, καθώς ο πόλεμος μαίνεται στην ανατολική πλευρά του.
Yπέρ των ευρωομολόγων για την χρηματοδότηση της αμυντικής βιομηχανίας τάχτηκε από την πλευρά της και η πρωθυπουργός της Εσθονίας, Κάγια Κάλλας στις δηλώσεις που έκανε προσερχόμενη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες. Εάν δεν προχωράει αυτή η πρόταση, θα πρέπει να υπάρξει κάτι άλλο «που θα λύσει το πρόβλημα» της χρηματοδότησης της αμυντικής βιομηχανίας, δήλωσε. «Τη χρειαζόμαστε τώρα, δεν μπορούμε να περιμένουμε», υπογράμμισε η Κάγια Κάλλας.
Η Ολλανδία δε συμφωνεί με την έκδοση ευρωομολόγων για την άμυνα, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας Μαρκ Ρούτε κατά την άφιξή του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σήμερα στις Βρυξέλλες, με το Άμστερνταμ να εμμένει στην παραδοσιακή θέση του κατά της έκδοσης ευρωομολόγων.
Η πρόταση της πρωθυπουργού της Εσθονίας για ευρωομόλογα ύψους 100 δισ. ευρώ
Αν και μια πρόταση διχαστική, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η Εσθονή πρωθυπουργός Κάγια Κάλλας έχουν υποστηρίξει και οι δύο την ιδέα στο παρελθόν. Στη σύνοδο κορυφής του Φεβρουαρίου, η Κάλλας πρότεινε ότι τα ομόλογα θα πρέπει να ανέρχονται συνολικά σε 100 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ωστόσο, το ταμπού της έκδοσης κοινού χρέους της ΕΕ για τον εξοπλισμό των κρατών μελών θα είναι δύσκολο να αποτιναχθεί, καθώς οι πιο λιτές δημοσιονομικά πρωτεύουσες αντιμετωπίζουν με μεγάλο σκεπτικισμό την κίνηση αυτή.
Ένας ανώτερος διπλωμάτης από μια βόρεια χώρα της ΕΕ, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας στο Euronews, δήλωσε ότι διστάζουν να εξετάσουν το ενδεχόμενο αμυντικών ομολόγων, υποστηρίζοντας μια προσέγγιση με βάση την αγορά και περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις.
Ένας άλλος ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ δήλωσε στην ίδια πηγή, ωστόσο, ότι είναι απαραίτητο να "ξεκινήσει η συζήτηση" για πιθανά αμυντικά ομόλογα, προσθέτοντας ότι με τη Ρωσία να διαχειρίζεται μια πολεμική οικονομία, η ΕΕ πρέπει επίσης να σκεφτεί σοβαρά τη δική της ετοιμότητα για συγκρούσεις.
Μια άλλη διπλωματική πηγή δήλωσε στο Euronews ότι η πρόταση του Μισέλ για τα ομόλογα είναι "απίθανο να πάει πουθενά", καθώς τόσα πολλά κράτη μέλη δεν ενδιαφέρονται να αυξήσουν το κοινό χρέος.
Σημειώνεται πως η σύνοδος κορυφής ακολουθεί μια σειρά από σημαντικές εξελίξεις όσον αφορά τη στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία αυτή την εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένης μιας συμφωνίας για ένα ταμείο όπλων ύψους 5 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία που επιτεύχθηκε από τους πρεσβευτές της ΕΕ τη Δευτέρα, και μιας πρότασης που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την Τετάρτη για τη χρήση απρόσμενων κερδών από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν ακινητοποιηθεί σε κράτη της ΕΕ για τον εξοπλισμό της Ουκρανίας.
Το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ ανακοίνωσε επίσης την Τετάρτη ότι ανέθεσε στον πρώην πρωθυπουργό της Φινλανδίας Sauli Niinistö να εκπονήσει έκθεση σχετικά με την ετοιμότητα της πολιτικής άμυνας του μπλοκ, υπό το φως του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία
Οι «τσιγκούνες» χώρες του Βορρά που δεν ήταν ποτέ υπέρ της έκδοσης Ευρωομολόγου - Η εμπειρία της πανδημίας
Οι λεγόμενες "τσιγκούνες πέντε" χώρες - Αυστρία, Δανία, Φινλανδία, Κάτω Χώρες και Σουηδία - οι οποίες ήταν πάντα υπέρ της τήρησης δημοσιονομικής πειθαρχίας, έχουν στο παρελθόν αντιταχθεί σθεναρά στην έκδοση δημόσιου χρέους της ΕΕ σε περιόδους οικονομικής κρίσης, φοβούμενες ότι αυτό θα τιμωρούσε τις πλουσιότερες χώρες όπως οι ίδιες.
Η πανδημία COVID-19 ανάγκασε για πρώτη φορά την ΕΕ να σπάσει το ταμπού της για την αύξηση του κοινού χρέους, με μια συμφωνία για τη χρηματοδότηση από την Επιτροπή του ορόσημου σχεδίου ανάκαμψης μετά την πανδημία ύψους 800 δισεκατομμυρίων ευρώ, γνωστό ως ΕΕ επόμενης γενιάς, με την έκδοση ομολόγων της ΕΕ στην κεφαλαιαγορά.
Αν και το σχέδιο χαιρετίστηκε ως επιτυχία και άλμα προς τα εμπρός όσον αφορά την οικονομική αλληλεγγύη της ΕΕ, η αύξηση του κόστους δανεισμού σήμανε ότι κοστίζει στο μπλοκ περισσότερο από ό,τι αναμενόταν, γεγονός που ενδεχομένως να μειώσει τις προοπτικές να υποστηριχθεί σε άλλες μελλοντικές κρίσεις.
