Σε απόσταση περίπου τριών χιλιομέτρων νότια της σημερινής γαλλικής πόλης Οσέρ, της αρχαίας Auxerre, της διοικητικής περιφέρειας των ιστορικών περιοχών της Βουργουνδίας και Φρανς-Κοντέ, αρχαιολόγοι έφεραν στο φως μια αχανή ρωμαϊκή έπαυλη που καλύπτει πάνω από 4.000 τετραγωνικά μέτρα.
Το τεράστιο μέγεθός της, ανατρέπει όσα ήταν μέχρι πρότινος γνωστά για τον χώρο, ο οποίος, αν και ήδη γνωστός από τα τέλη του 19ου αιώνα, δεν είχαν πραγματοποιηθεί ποτέ συστηματικά ανασκαφές.
Η πρώτη τυχαία ανακάλυψη
Το 1966, για τη δημιουργία ενός λατομείου χαλικιού στην περιοχή, προηγήθηκε μια πρώτη έρευνα, περιορισμένη στην επιφανειακή απομάκρυνση χώματος σε έκταση 2.400 τ.μ., η οποία έφερε στο φως τα ευρήματα ενός ορθογώνιου κτιρίου πάνω από 700 τ.μ., το οποίο αποτελούταν από δέκα αίθουσες, κάθε μία από τις οποίες οδηγούσε σε μια αψίδα.
Οι τοίχοι τους, ήταν κατασκευασμένοι από πλίνθους, επαναχρησιμοποιημένα θραύσματα ταφικών στηλών και κιόνων.
Η ανακάλυψη κεραμικών, νομισμάτων και άλλων αντικειμένων στον χώρο, επαλήθευσε την αδιάλειπτη κατοίκηση του μέρους, μεταξύ του 1ου και του 4ου αιώνα μ.Χ. Η ανακάλυψη αυτή έχει πλέον επισκιαστεί από τη σημασία των τωρινών ανασκαφών. Όσα βρέθηκαν το 1966, δεν ήταν παρά η ταπεινή, δευτερεύουσα πτέρυγα μιας μεγαλόπρεπης κατοικίας, μιας από τις μεγαλύτερες Γαλατό – Ρωμαϊκές επαύλεις που έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα.
Μία δομή που αναθεωρεί όσα ήταν γνωστά για την έκταση των Γαλατικό – Ρωμαϊκών επαύλεων
Οι ανασκαφές των αρχαιολόγων, έφεραν στο φως ένα σύμπλεγμα που υπερβαίνει κάθε αρχική τους προσδοκία. Πρόκειται για μια έπαυλη οργανωμένη γύρω από έναν κεντρικό τετράγωνο κήπο με την κάθε του πλευρά να υπερβαίνει τα 450 μέτρα και περιφραγμένο από τοίχο.
Στα βόρεια, βρίσκεται μια μεγάλη ορθογώνια δεξαμενή ενώ στα νότια, ένα μικρό διακοσμητικό σιντριβάνι.
Η κατανομή των δομών της έπαυλης. Φωτογραφία: Ch. Fouquin / Inrap
Γύρω του, στοές οδηγούν στις κύριες αίθουσες, τα σαλόνια, τις αγροτικές περιοχές, την πιθανολογούμενη κουζίνα και, στην ανατολική πτέρυγα, υπάρχουν μεγάλα ιδιωτικά λουτρά.
Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει υπόγεια συστήματα θέρμανσης, το ρωμαϊκό υπόκαυστο, και ίχνη μωσαϊκών, στοιχεία τα οποία, εκτός από την πολυτέλεια της αρχιτεκτονικής, δεν αφήνουν καμιά αμφιβολία σχετικά με το κοινωνικό κύρος των κατοίκων. Δεν πρόκειται για μια απλή αγροικία, αλλά για τον πυρήνα μιας αχανούς αγροτικής έκτασης την οποία διαχειριζόταν οικογένεια που ανήκε στην πολιτική ή την οικονομική ελίτ της περιοχής, εξηγούν οι αρχαιολόγοι.
Οι ερευνητές θεωρούν ότι, η εξέλιξη της έπαυλης μπορεί να συσχετιστεί με εκείνη του ρωμαϊκού οικισμού του Autessiodurum, στην αρχαία πόλη της σημερινής Οσέρ, η οποία από ένας μικρός, δευτερεύουσας σημασίας οικισμός του 1ου αιώνα, εξελίχθηκε σε πρωτεύουσα πολιτείας (civitas capital) του 4ου αιώνα. Στο σημείο έχουν αναγνωρίσει τουλάχιστον δύο φάσεις κατασκευής, χωρίς ν’ αποκλείουν και μια τρίτη, η οποία θα μαρτυρούσε πως, το σύμπλεγμα είχε επεκταθεί και εκμοντερνιστεί, ακολουθώντας την αυξανόμενη διοικητική σημασία της πόλης.
Σε αντιπαραβολή με άλλες Γαλατό – Ρωμαϊκές επαύλεις, όπου ο αστικός χώρος (pars urbana), κατά κανόνα είναι μικρότερος από τις περιοχές που προορίζονται για αγροτική παραγωγή (pars rustica), στην περίπτωση αυτή, το μέγεθος και η πολυτέλεια του οικιστικού χώρου, είναι εξαιρετικά.
Ένας σπάνιος αστικός χώρος
Ένας αστικός χώρος (pars urbana), τόσο ανεπτυγμένος και τόσο εκτενώς ανεσκαμμένος, είναι πολύ σπάνιος. Τα ιδιωτικά λουτρά, οι κήποι, τα υδραυλικά συστήματα και η ενδεχόμενη ύπαρξη διακόσμησης στους τοίχους ή μωσαϊκών δαπέδων, υποδηλώνουν ένα επίπεδο πλούτου εφάμιλλο με εκείνο των μεγαλοπρεπών αριστοκρατικών κατοικιών της Βόρειας Γαλατίας.
Ο χώρος θα ανοίξει κατ’ εξαίρεση τις πόρτες του στο κοινό την επόμενη Κυριακή, 15 Ιουνίου, από τις 10.00 το πρωί μέχρι τις 5.30 το απόγευμα, στο πλαίσιο των Ευρωπαϊκών Ημερών Αρχαιολογίας (JEA).
Οι ξεναγήσεις από τους ίδιους τους αρχαιολόγους, θα είναι δωρεάν.
Γενική λήψη του χώρου από τα βόρεια. Φωτογραφία: Ch. Fouquin / Inrap
Σημείο – κλειδί για την κατανόηση της ιστορία
Για τους ερευνητές το στάδιο αυτό, είναι μόνο η αρχή. Απομένουν να αναλυθούν πολλά από τα υλικά που ανακτήθηκαν, από τα κεραμικά έως τα οργανικά υπολείμματα, τα οποία θα δώσουν τη δυνατότητα στους ειδικούς να ανασυνθέσουν με ακρίβεια την καθημερινή ζωή των κατοίκων της περιοχής πριν από σχεδόν δύο χιλιετίες.
Προς το παρόν, η έπαυλη στην πόλη Auxerre έχει αναχθεί σε καθοριστικής σημασίας ανακάλυψη για την κατανόηση του αστικού σχεδιασμού, της οικονομίας της Ρωμαϊκής Γαλατίας και των συσχετισμών των δυνάμεων που διαμόρφωσαν την επικράτειά της.
