Κρίσιμες διαβουλεύσεις και έντονη διπλωματική κινητικότητα χαρακτήρισαν την εβδομάδα που πέρασε, με τις εξελίξεις να τρέχουν τόσο στα ελληνοτουρκικά, όσο και στο Κυπριακό.
Με δεδομένο ότι το ενδεχόμενο επιβολής κυρώσεων στην Τουρκία στο Συμβούλιο της 25ης Μαρτίου θεωρείται παραπάνω από απομακρυσμένο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έστειλε την Πέμπτη μήνυμα με αποδέκτες τόσο την Αγκυρα, όσο και το Βερολίνο.
Μιλώντας στο διαδικτυακό συνέδριο Europe 2021, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η Ελλάδα δεν είναι αφελής και υπενθύμισε ότι η Αθήνα αναμένει συνέπεια και συνέχεια στη στάση που επιδεικνύει η Τουρκία το τελευταίο διάστημα. Σε αυτό το πλαίσιο, σημείωσε ότι «αν τα πράγματα δεν κινηθούν προς τη σωστή κατεύθυνση, θα πρέπει να υπάρξουν συνέπειες εκ μέρους της ΕΕ προς την Τουρκία». Παράλληλα, ο Πρωθυπουργός άφησε σαφείς αιχμές για την απόφαση του Βερολίνου να προχωρήσει την εξαγωγή υποβρυχίων στην Τουρκία. «Αυτό είναι ένα ζήτημα που μας ανησυχεί. Προηγμένης τεχνολογίας επιθετικά υποβρύχια», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Μάρτιος με διερευνητικές και Σύνοδο Κορυφής
Αν και η ελληνική πλευρά δεν έχει ανακοινώσει ακριβή ημερομηνία διεξαγωγής του 62ου γύρου των διερευνητικών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης προανήγγειλε στο Reuters ότι αυτός θα γίνει «τέλη Φεβρουαρίου, αρχές Μαρτίου», καθώς στην Αθήνα θέλουν να προηγηθεί του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Στην Αθήνα παρακολουθούν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και τις πρώτες αλλαγές που επιφέρει στις σχέσεις Τουρκίας – ΗΠΑ η κυβέρνηση Μπάιντεν. Το κλίμα ανάμεσα σε Αγκυρα και Ουάσιγκτον είναι ιδιαίτερα τεταμένο, με το αμερικανικό Yπουργείο Εξωτερικών να τοποθετείται στο ζήτημα των παρεμβάσεων Ερντογάν κατά των ΛΟΑΤΚΙ και τον υπουργό Εσωτερικών της Τουρκίας, Σουλεϊμάν Σοϊλού, να φτάνει στο σημείο να κατηγορήσει ευθέως τις ΗΠΑ για διεύθυνση του αποτυχημένου πραξικοπήματος το 2016.
Δεν πρέπει, άλλωστε, να θεωρείται τυχαία η επιλογή του Κ. Μητσοτάκη να χρησιμοποιήσει τη στάση των ΗΠΑ ως παράδειγμα για την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Αν θέλεις να αποτελείς γεωπολιτική δύναμη, κάποιες φορές ίσως και να πρέπει να αποδεχτείς το γεγονός πως μπορεί να υποστείς και οικονομική ζημιά. Για παράδειγμα, οι ΗΠΑ αποφάσισαν να επιβάλουν κυρώσεις στην Τουρκία. Αποφάσισαν να μην πουλήσουν F-35 στην Τουρκία. Αυτό είναι μεγάλο πλήγμα για τις ΗΠΑ και για τον αμυντικό τομέα των ΗΠΑ, αλλά αποφάσισαν να κινηθούν έτσι γιατί πίστευαν ότι αυτή είναι η σωστή κατεύθυνση», είπε στο Europe 2021.
Ζεσταίνονται οι μηχανές στο Κυπριακό
Ο Πρωθυπουργός θα βρεθεί τη Δευτέρα στη Λευκωσία, όπου θα έχει συνάντηση με τον Πρόεδρο της Κύπρου, προκειμένου να υπάρξει συντονισμός των δύο χωρών για το επόμενο διάστημα.
Όπως επιβεβαιώθηκε τις τελευταίες ημέρες, παρά το γεγονός ότι η σύγκληση της Πενταμερούς Διάσκεψης για τις αρχές Μαρτίου θεωρείται δεδομένη, καταγράφεται απόκλιση απόψεων αναφορικά με το περιεχόμενο της επιδιωκόμενης λύσης. Η ελληνοκυπριακή πλευρά επιμένει στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, όπως αυτή καταγράφεται στα Ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, ενώ η τουρκοκυπριακή και η τουρκική κάνουν λόγο για λύση δύο κρατών.
Αν και η απόσταση φαντάζει μεγάλη, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είναι πρόθυμος να δώσει άλλη μια ευκαιρία στις δύο πλευρές, εκτιμώντας ότι είναι εφικτό να βρεθεί κοινός τόπος. Όπως φάνηκε και από τις δηλώσεις του Μεβλούτ Τσαβούσογλου κατά τη διάρκεια της συνάντησής του με τον Ερσίν Τατάρ, η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι επιθυμούν πάση θυσία να εξασφαλίσουν την πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων. «Αν δεν υπάρξει πολιτική ισότητα, πρέπει να υπάρξει κυριαρχική ισότητα. Είμαστε τώρα σε αυτό το σημείο», σημείωσε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών. Από την άλλη, παρά το γεγονός ότι ο Νίκος Αναστασιάδης επαναλαμβάνει ότι η όποια συζήτηση πρέπει να γίνει από το σημείο από όπου σταμάτησαν οι διαπραγματεύσεις στο Κραν Μοντανά, έριξε στο τραπέζι και την πρόταση περί «αποκεντρωμένης ομοσπονδίας», σύστημα που δίνει διευρυμένες εξουσίες στα συνιστώντα κράτη. Η ελληνοκυπριακή πλευρά εμφανίζεται πρόθυμη για παραχωρήσεις σε αυτό το επίπεδο, με την προϋπόθεση να εξασφαλίσει ενιαία διεθνή προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία και ενιαία ιθαγένεια.
Αυτή την «ευελιξία» επικαλέστηκε και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Ντόμινικ Ράαμπ, ο οποίος είχε αυτή την εβδομάδα διαδοχικές συναντήσεις με τον Νίκο Δένδια αλλά και την ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή ηγεσία. Η Μεγάλη Βρετανία, μία από τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις, θα συμμετάσχει στην Πενταμερή του Μαρτίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Λονδίνο θεωρεί ότι όλες οι πλευρές πρέπει να επιδείξουν ετοιμότητα για συμβιβασμό, αλλά υπογραμμίζει ότι η λύση πρέπει να είναι εντός του συμφωνημένου πλαισίου, καθώς η Βρετανία δεν επιθυμεί να τεθεί σε κίνδυνο το καθεστώς των βάσεων που διατηρεί στο νησί.
