Αλλά δύο νέα εμβόλια για την Covid-19 ετοιμάζονται να προστεθούν στο οπλοστάσιο για την αντιμετώπιση της πανδημίας, αλλά οι μεταλλάξεις του νέου κορωνοϊού, που ξεφυτρώνουν ανά την υφήλιο πυροδοτούν ανησυχία για μια νόσο που αλλάζει διαρκώς και μπορεί να παραμείνει επί χρόνια ενεργή.
Eμβόλια των Moderna, Pfizer, AstraZeneca χρησιμοποιούνται ήδη σε αρκετές χώρες του πλανήτη για την αναχαίτιση της διασποράς του κορωνοϊού, ενώ νέες μελέτες δείχνουν ότι άλλα δύο, εκείνα των Johnson & Johnson και της Novavax, μπορούν να καταφέρουν καίρια πλήγματα κατά των πρώτων μορφών του SARS-CoV-2, ανοίγοντας τον δρόμο για γρήγορη έγκρισή τους στις ΗΠΑ για το πρώτο και στη Βρετανία για το δεύτερο.
Η αισιοδοξία, ωστόσο, μετριάζεται από την εμφάνιση μεταλλάξεων, πιθανώς ανθεκτικών σε εμβόλια και θεραπείες αντισωμάτων, στη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία που απειλούν να εξαπλωθούν στην υδρόγειο, σημειώνει το Bloomberg. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson αποδείχθηκε 72% αποτελεσματικό στις ΗΠΑ στις κλινικές δοκιμές της τρίτης φάσης, ποσοστό που έπεσε στο 57% στη Νότια Αφρική, ενώ το εμβόλιο της Novavax ήταν κατά 89% αποτελεσματικό στη Βρετανία και μόλις 49% στη Νότια Αφρική. Εργαστηριακές αναλύσεις, στο μεταξύ, υποδείκνυαν – πριν την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων αυτών – ότι άλλα εμβόλια πιθανώς να είναι λιγότερο αποτελεσματικά έναντι της νέας νοτιοαφρικανικής μετάλλαξης του κορωνοϊού. Ωστόσο, παραμένει ασαφές τι σημαίνει αυτό στην πράξη. Τα νέα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι τα εμβόλια ίσως να μην τα καταφέρνουν και τόσο καλά έναντι τουλάχιστον μιας από τις αναφυόμενες μεταλλάξεις. «Βλέπουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε προκλήσεις», παραδέχθηκε την Παρασκευή ο κορυφαίος Αμερικανός επιδημιολόγος και ο σύμβουλος του Λευκού Οίκου Δρ. Άντονι Φάουτσι.
Μάχη για το προβάδισμα έναντι των μεταλλάξεων
Το πρώτο βήμα στη μάχη αυτή είναι να γνωρίζουν οι υγειονομικές Αρχές πότε ξεφυτρώνουν οι μεταλλάξεις. Η επικεφαλής των Κέντρων Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών στις ΗΠΑ, Ροσέλ Βαλένσκι, είπε ότι η ομοσπονδιακή κυβέρνηση καλεί τις Αρχές κάθε Πολιτείας να στέλνουν εβδομαδιαίως από τουλάχιστον 750 δείγματα για να εντοπίζονται οι μεταλλάξεις που τυχόν κυκλοφορούν, προειδοποιώντας ότι το σύστημα εντοπισμού διάφορων μεταλλάξεων στη χώρα είναι πολύ αργό για να επιτρέψει τάχιστες παρεμβάσεις. «Από τη στιγμή που κάποιος εμφανίζει συμπτώματα, υποβάλλεται σε διαγνωστικό τεστ, βγαίνει θετικός και φθάνει στα χέρια μας η γονιδιακή αλληλουχία, η δυνατότητά μας να επέμβουμε στην πράξη και να προχωρήσουμε σε ιχνηλάτηση των επαφών έχει σε μεγάλο μέρος χαθεί. Σ’ αυτή τη φάση θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε κάθε κρούσμα σαν να πρόκειται για μια μετάλλαξη», τόνισε.
«Πρέπει να είμαστε πολύ ευκίνητοι εν προκειμένω, ώστε να αντιμετωπίζουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα αυτές τις μεταλλάξεις, γιατί είναι σαφές ότι μπορούν να εξαπλωθούν πολύ γρήγορα», δήλωσε ο Πίτερ Μαρκς, στέλεχος του αμερικανικού Οργανισμού Φαρμάκων και Τροφίμων (FDA).
Η Pfizer και η Moderna έχουν ανακοινώσει ότι τα εμβόλιά τους διατηρούν στο μεγαλύτερο μέρος την αποτελεσματικότητά τους κατά της νοτιοαφρικανικής παραλλαγής του κορωνοϊού. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson πιθανώς να είναι το επόμενο που θα εγκριθεί στις ΗΠΑ – ίσως τον Μάρτιο -, μετά το σχετικό αίτημα που ετοιμάζεται να υποβάλει ο φαρμακευτικός κολοσσός στον FDA την ερχόμενη εβδομάδα.
Την ίδια ώρα οι αρμόδιες ρυθμιστικές Αρχές στη Βρετανία πιθανώς να ανάψουν το πράσινο φως στο εμβόλιο της Novavax, η οποία συζητά και με τις ΗΠΑ κατά πόσον τα αποτελέσματα κλινικών δοκιμών σε άλλες χώρες μπορεί να ληφθούν υπόψη στην εξέτασή του.
Οι μεταλλάξεις του κορωνοϊού εξαπλώνονται ταχύτατα
H νοτιοαφρικανική παραλλαγή, γνωστή ως B.1.351, έχει εξαπλωθεί ταχύτατα στην Μαύρη Ήπειρο και έχει εμφανιστεί και σε τουλάχιστον άλλες 24 χώρες εκτός Αφρικής. Εντοπίστηκε σε δύο κρούσματα την περασμένη εβδομάδα στις ΗΠΑ και συγκεκριμένα στη Νότια Καρολίνα, την ώρα που μια άλλη, λίαν λοιμογόνος παραλλαγή του κορωνοϊού από τη Βρετανία, που πρωτοεμφανίστηκε στις ΗΠΑ στις 29 Δεκεμβρίου, έχει εξαπλωθεί σε 29 Πολιτείες της σε διάστημα λιγότερο του ενός μηνός κι οι ειδικοί προειδοποιούν ότι μπορεί σύντομα να κυριαρχήσει.
Κι ενώ χώρες ανά την υφήλιο προσπαθούν να φρενάρουν με ταξιδιωτικούς περιορισμούς τη διασπορά των παραλλαγών του κορωνοϊού, η ιστορική εμπειρία δείχνει ότι κάτι τέτοιο είναι σχεδόν αδύνατο. Οι αναλύσεις από την αποτελεσματικότητα των εμβολίων έναντι του νοτιοαφρικανικού στελέχους δείχνουν μια σημαντική πτώση, παραδέχθηκε ο διευθυντής του Scripps Research Translational Institute του Σαν Ντιέγκο, Έρικ Τοπόλ, πράγμα που σημαίνει κατά τον ίδιο ότι η προσοχή θα πρέπει πλέον να εστιαστεί στην ανάπτυξη νέων, προσαρμοσμένων εμβολίων ή ενισχυτικών δόσεων, που θα αντιμετωπίζουν καλύτερα το νοτιοαφρικανικό στέλεχος.
Παρατεταμένη η μάχη με την Covid-19
Το συμπέρασμα των επιστημόνων είναι ότι η μάχη κατά του νέου κορωνοϊού θα είναι πιθανότατα μακρά. Εμβόλια που είναι αποτελεσματικά τώρα ίσως να μην έχουν την ίδια ισχύ στο μέλλον, εκτός και αναπτυχθούν ενισχυτικές δόσεις, όπως ήδη έχουν ξεκινήσει να κάνουν οι φαρμακευτικές εταιρείες. Και δεν αποκλείεται η Covid-19 να εξελιχθεί σε κάτι παρόμοιο με τη γρίπη, που θα απαιτεί περιοδικούς εμβολιασμούς για να αναχαιτίζεται.
«Οι επιπλοκές είναι πραγματικά ανησυχητικές», σημειώνει ο Πίτερ Χότεζ, πρύτανης της Εθνικής Σχολής Τροπικής Ιατρικής του Baylor College of Medicine. «Όλοι οι παραγωγοί εμβολίων καλούνται τώρα να λάβουν αποφάσεις» αναφορικά με τα επόμενα βήματά τους. Κατά τον ίδιο οι φαρμακευτικές εταιρείες θα μπορούσαν να ξεκινήσουν την ανάπτυξη νέων, «διδύναμων», όπως λέγονται, εμβολίων, που θα περιέχουν δύο συστατικά για να διεγείρουν την ανοσοαπόκριση έναντι του αρχικού στελέχους και του νοτιοαφρικανικού, ή να διατηρήσουν τα υφιστάμενα εμβόλια και να αναπτύξουν ενισχυτικές δόσεις για την παραγωγή αντισωμάτων κατά των νέων παραλλαγών.
Η κούρσα του εμβολιασμού
Μέχρι στιγμής η Pfizer, η Moderna και η Johnson & Johnson έχουν πει ότι είναι στη διαδικασία ανάπτυξης ενισχυτικών δόσεων ή άλλων προσεγγίσεων για την αντιμετώπιση του νοτιοαφρικανικού στελέχους. Στο μεταξύ η μάχη με το χρόνο εστιάζεται σε Ευρώπη και ΗΠΑ στον εμβολιασμό όσο το δυνατόν περισσότερων πολιτών προτού κυριαρχήσουν οι μεταλλάξεις από τη Νότια Αφρική και τη Βραζιλία, ή -ακόμη χειρότερα – εμφανιστούν νέες που θα καθιστούν ανθεκτικότερο το νέο κορωνοϊό.
Όπως παραδέχθηκε ο δρ Φάουτσι στις δηλώσεις του την Παρασκευή, αυτό που τον κάνει να χάνει τον ύπνο του είναι η πιθανή εμφάνιση «μιας μετάλλαξης που θα διαπερνά κάθε άμυνα». «Είναι ανησυχητικό ότι πρέπει να είμαστε ένα βήμα μπροστά α’ αυτές τις μεταλλάξεις για να συντρίψουμε αυτή την επιδημία, ώστε να μην υπάρχει πλέον αναπαραγωγή. Κι όταν δεν υπάρχει πλέον αναπαραγωγή, δεν θα υπάρχουν μεταλλάξεις».
