Σε άρθρο του, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ΕΣΤΙΑ σήμερα, ο πρώην Υπουργός, κ. Ευριπίδης Στυλιανίδης, αναλύει τις πολιτικές ισορροπίες που επικρατούν σήμερα στην Ευρώπη.
Ολόκληρο το άρθρο
Η αρνητική συγκυρία δεν πρέπει να μας ξεπλένει τη μνήμη, εκτρέποντάς μας σε επικίνδυνο Εθνοαπομονωτισμό, ακραίο Εθνικισμό ή καταστροφικό Ευρωαρνητισμό.
Η ευρωπαϊκή κοινοπολιτεία ως πολιτικό όραμα των θεμελιωτών της, όσο κι αν σήμερα δοκιμάζεται, είναι αυτή που αντικατέστησε τα προηγούμενα χρόνια:
α) Τον πόλεμο με μια διαρκή διαπραγμάτευση που εδραίωσε την ειρήνη.
β) Τα αυταρχικά, ολοκληρωτικά και φασιστικά καθεστώτα με μια στέρεη δημοκρατία που σεβάστηκε τα ανθρώπινα και μειονοτικά δικαιώματα.
γ) Τη φτώχια και την κοινωνική ανισότητα με μια διάχυτη ανάπτυξη και ευημερία που έδωσε ίσες ευκαιρίες σε όλα τα κράτη, τις περιφέρειες, τα άτομα, διασφαλίζοντας την κοινωνική δικαιοσύνη.
δ) Τους ταξικούς διαχωρισμούς με μια Κοινωνική Οικονομία της Αγοράς που εγγυήθηκε την κοινωνική συνοχή και την κοινωνική πρόοδο όλων των ευρωπαϊκών λαών.
ε) Τον κίνδυνο ομογενοποίησης - κλονοποίησης των εθνικών πολιτισμών με μια άρτια πλουραλιστική ταυτότητα που σεβάστηκε την ιδιαιτερότητα του κάθε εθνικού πολιτισμού, την ισοτιμία όλων των κρατών - μελών και εδραίωσε την Κοινή Ευρώπη των Πατρίδων.
Όλα αυτά που μέχρι σήμερα εθεωρούντο αυτονόητα, δυστυχώς η κρίση απειλεί να τα καταστήσει ζητούμενα, υπονομεύοντας το μέλλον των γενεών που έρχονται.
Οι βασικές αιτίες γι' αυτήν την κατάσταση, κατά τη γνώμη μου είναι δύο:
α) Η νομισματική και τραπεζική ένωση της Ευρώπης, χωρίς την αντίστοιχη δημοσιονομική και κυρίως πολιτική ένωσή της, υπήρξε όχι μόνο ανεπαρκής, αλλά και επικίνδυνα μονοδιάστατη εξέλιξη για το μέλλον της Ένωσης. Το ευρωπαϊκό οικοδόμημα κλονίζεται σοβαρά σήμερα διότι δε διαθέτει την απαραίτητη θεσμικά θωρακισμένη και πολιτικά νομιμοποιημένη ηγεσία, για να πάρει δύσκολες αποφάσεις υπέρ όλων. Οι κίνδυνοι να μετεξελιχθεί από Δημοκρατική Κοινοπολιτεία σε εθνική ηγεμονία είναι πλέον μεγάλοι και εμφανείς. Γι αυτό και ο Ευρωπσκεπτικισμός όλο και συχνότερα μετεξελίσσεται σε Ευρωαρνητισμό, αφήνοντας χώρο παντού σε ακραία κινήματα που θυμίζουν μεσοπόλεμο.
β) Η φυσική και χαρισματική τις προηγούμενες δεκαετίες πολιτική ηγεσία της Ένωσης, έχει σταδιακά αντικατασταθεί από διαχειριστές πρωθυπουργούς, που καθοδηγούνται από το εσωτερικό πολιτικό κόστος και από μια πανίσχυρη δημοσιουπαλληλική γραφειοκρατία των Βρυξελλών, που όσο ορθολογικά και άρτια τεχνοκρατικά κι αν λειτουργεί, είναι συνήθως σε πλήρη αναντιστοιχία με τις κοινωνίες των κρατών μελών. Δυσκολεύεται να αντιληφθεί τα κοινωνικά αδιέξοδα των πολιτών και να χειρισθεί την πραγματική οικονομία. Με συνέπεια να αναπτύσσονται πανευρωπαϊκά ισχυρά κινήματα Ευρωλαϊκισμού ή Ευρωελιτισμού που δεν έχουν καμία σχέση με το όραμα που οριοθέτησαν οι Πατέρες της Ευρώπης και πίστεψαν όλοι οι λαοί της.
Η οικονομική δοκιμασία των χωρών και των λαών του νότου, το Brexit με ότι αυτό προκαλέσει ως επακόλουθο και η επανεμφάνιση ενός νεογερμανικού ηγεμονισμού (ΑFD, κ.α.) δημιουργούν έντονο προβληματισμό προς όλες εκείνες τις δυνάμεις που συνεχίσουν να πιστεύουν στην αξία της Ευρωπαϊκής Ιδέας.
Το αυτονόητο αίτημα που στην αρχή αυτής της περιόδου έθεσε η Γερμανίδα Καγκελάριος για "περισσότερη Ευρώπη..." αντικαθίσταται πλέον απ' την αγωνία μεταξύ άλλων και του ίδιου του γερμανικού λαού για το "Ποιά Ευρώπη θέλουμε...;".
Είμαι βέβαιος ότι την απάντηση θα τη δώσουν:
α) Με τη στάση τους στο ελληνικό ζήτημα οι θεσμοί, που θα επιβεβαιώσουν ή θα διαψεύσουν αν προτάσσουν την αρτιότητα, την αλληλεγγύη και την ενότητα της ΕΕ ή το διαμελισμό και τη διάλυσή της.
β) Με την ρητορική τους τα πολιτικά κόμματα ιδιαίτερα στις βόρειες χώρες όπου επίκεινται εκλογές, όπου θα φανεί αν συνεχίζουν στα χνάρια του Ευρωπαϊκού Οράματος ή προκρίνουν την Ευρώπη των δύο ταχυτήτων.
γ) Ο υπερατλαντικός σύμμαχος, οι ΗΠΑ, με τις προτεραιότητες που θα θέσουν στη σχέση τους με την ΕΕ και την αξία που θα δόσει η νέα διοίκηση Τραμπ σ' αυτή τη συνεργασία.
Όπως και να είναι για την Ελλάδα έχει μεγάλη σημασία η ισότιμη συμμετοχή της στην ευρωπαϊκή οικογένεια και η συνεπής συμμετοχή της στην Ευρωατλαντική συμμαχία, όχι μόνο για λόγους οικονομικής ανάκαμψης, αλλά και για λόγους Εθνικής Ασφάλειας.
Άλλωστε αυτές οι δύο συμμετοχές είναι που μας έδωσαν γεωπολιτική υπεραξία στο παρελθόν και μπορούν και στο μέλλον, αν κι εμείς κάνουμε αυτό που πρέπει, να μας επαναφέρουν σε θετικά πρωταγωνιστικούς διεθνείς ή περιφερειακούς ρόλους.
*Άρθρο του Δρ. Ευριπίδη Στ. Στυλιανίδη, επισκέπτη καθηγητή Νομικής Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου, πρ. Υπουργού και τ. βουλευτή Ροδόπης
