Την πρώτη του δημόσια τοποθέτηση έκανε ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ και πρώην πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας μετά την παραίτησή του το περασμένο καλοκαίρι από την ηγεσία του κόμματος.
Ο κ. Τσίπρας μίλησε στο συνέδριο για τη συμπλήρωση 50 ετών από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, που οργανώνει η «Καθημερινή» μαζί με το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, το Hellenic Observatory European Institute του LSE και το Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών.
Αναφέρθηκε στην περίοδο της διακυβέρνησής του, ρωτήθηκε για το Δημοψήφισμα του 2015, για τα λάθη του για όσα είναι ευχαριστημένος για την περίοδο εκείνη και για όσα είναι δυσαρεστημένος.
«Ποτέ δεν σκέφτηκα να διαπραγματευτώ την παρουσία μας στην Ευρώπη» είπε ο τέως πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ. Πρόσθεσε ότι οι χειρισμοί στο θέμα τόσο
στην υπόθεση Novartis, όσο και των τηλεοπτικών αδειών ήταν ατυχείς.
Η παρέμβασή του ξεκίνησε με την απάντησή του σε μια ερώτηση για το Δημοψήφισμα του 2015.
«Δεν αισθανθήκατε ότι μπορεί να πετάξετε στα σκουπίδια όλα όσα έχει πετύχει η χώρα;», τον ρώτησε η Ξένια Κουναλάκη.
Με τον Αλέξη Τσίπρα να λέει μεταξύ άλλων:
«Μια στιγμή δεν πέρασε από το μυαλό μου να διαπραγματευτώ την παρουσία της χώρας στην ΕΕ και το ευρώ. Ηταν μια δραματική στιγμή αλλά ήταν μια στιγμή που ήταν ή κατάληξη μιας μακράς περιόδου ατελέσφορης λιτότητας και αδυναμίας της Ευρώπης να δώσει μια λύση γιατί δεν εμπιστεύονταν το ελληνικό σύστημα.Οταν παρέλαβε ο ΣΥΡΙΑ παρέλαβε άδεια ταμεία. Η εντολή που είχαμε ήταν εντολή διαπραγμάτευσης για βιώσιμη προοπτική εξόδου από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια. Και προσπαθήσαμε να φέρουμε την εντολή εις πέρας. Η Ελλάδα δεν είχε καμία δυνατότητα να αποπληρώσει τα χρέη της αν δεν έπαιρνε νέο δάνειο. Η άλλη επιλογή ήταν χρεοκοπία και έξοδος για μένα αυτό δεν ήταν επιλογή.
Δεν το λέγατε όμως, του επισήμανε η δημοσιογράφος.
«Το έλεγα στα διαγγέλματα, το ερώτημα ήταν αν αποδεχόμαστε αυτή τη συμφωνία όχι για έξοδο από το ευρώ.
Και στη συνέχεια έθεσε το πλαίσιο εκείνης της εποχής: «Μια νέα κυβέρνηση και με εμένα και τους περισσότερους, όχι όλους, στο υπουργικό να κατανοούμε ότι η χώρα δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς νέο δάνειο. Αλλά να δεσμευτούμε σε ένα πλαίσιο χωρίς αιματηρή λιτότητα. Και από την άλλη μια Ευρώπη με επικεφαλής τους δύο αρχηγούς των σημαντικότερων χωρων Μέρκελ και Ολάντ που κατανοούσαν ότι δεν μπορούσε να υπάρξει διέξοδος χωρίς νέο μνημόνιο αλλά δεν έκαναν ένα βήμα πίσω γιατί δεν είχαν εμπιστοσύνη στο ελληνικό πολιτικό σύστημα και στη νέα κυβέρνηση και είχαν και κάποιες χώρες που ήταν αρνητικές.
Το δημοψήφισμα στο τέλος της ημέρας δραματοποίησε αυτή τη συζήτηση και τις εξελίξεις σε τόσο έντονο βαθμό ώστε να κάνουν και οι δύο πλευρές ένα βήμα πίσω.
Σε εμάς δόθηκε να υιοθετήσουμε μια προοπτική μεταρρυθμίσεων που θα είχαν κόστος αλλά και στην ΕΕ ότι θα δώσει μια δανειακή σύμβαση με προοπτική διεξόδου. Αυτή ήταν η αναδιάρθρωση του χρέους, αλλιώς δεν μπορούσε να βγει η χώρα στις αγορές. Η προηγούμενη συζήτηση ήταν υποκριτική. Εδώ υποχρέωσαν να μπει το ΔΝΤ στο πρόγραμμα αλλάζοντας το καταστατικό του που απαιτούσε αναδιορθρωση. Υπήρχε ένα μνημόνιο και εκεί έπαιξε ρόλο και ο εγκλωβισμός σε πρόσωπα, όχι μόνο ο Βαρουφάκης αλλά και άλλοι στην κυβέρνησή μου. Υπήρχαν πρόσωπα και δυνάμεις που μιλούσαν για την ανάγκη να βγει η χώρα από το ευρώ. Εντέλει αυτό που πετύχαμε ήταν να υπάρχει ένα πρόγραμμα δύσκολο με αρχή μέση και τέλος. Ενα πρόγραμμα που έβαζε μπροστά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και αυτός ήταν ο λόγος βεβαίως και το θάρρος που δείξαμε, το πολιτικό κόστος αλλά αυτός ήταν ο λόγος που μέσα σε τρία χρόνια καταφέραμε η χώρα να έχει μια καθαρή έξοδο από τα Μνημόνια κάτι που δεν κατάφεραν τρεις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Ο ΠτΔ ποτέ δεν απείλησε να παραιτηθεί. Πέραν της θεσμικής μας σχέσης είχαμε μια ανθρώπινη σχέση που είχε καλλιεργηθεί και πριν την επιλογή μου να το προτείνω για την ανώτατη πολιτειακή θέση από το 2008. Είχαμε μια φιλική σχέση. Ισχύει ότι από την πρώτη στιγμή του εξήγησα γιατί ήθελαν αυτόν για τη θέση του προέδρου γιατί εγώ δεν είχα στο μυαλό μου για μια ιστορική ρεβάνς αλλά συναίνεση για να βγει η χώρα από την κρίση. Και ότι η στρατηγική μου ήταν η έξοδος από το μνημόνια εντός του ευρώ και της ΕΕ και ήταν καθαρό.
«Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το Μάτι είναι τα δικά σας τα Τέμπη, η Novartis οι δικές σας παρακολουθήσεις. Εσεις δεν έχετε ενοχές για το κράτος δικαίου θεωρείται ότι ήταν όλα τέλεια;», τον ρώτησε η δημοσιογράφος.
«Σίγουρα δεν ήταν όλα τέλεια. Νομίζω ότι καλό είναι να τα δούμε μέσα από τη διάσταση την ιστορική. Εγώ δεν έχω παρά να παραδεχτώ ότι στην υπόθεση Novartis και των τηλεοπτικών αδειών η διαχείριση που κάναμε ήταν ατυχής. Και είμαι απογοητευμένος γιατί οι προθέσεις μας ήταν διαφορετικές. Η Αριστερά κρίνεται πολύ αυστηρά και ορθώς και η δική μου κυβέρνηση κρίθηκε πιο αυστηρά από ότι αυτή στο δημόσιο λόγο του κ. Μητσοτάκη. Εκ του αποτελέσματος η διαχείριση που κάναμε σε αυτές τις δύο περιπτώσεις ήταν ατυχής. Με τις άδειες καταλήξαμε να έχουμε τα ίδια και χειρότερα. Και χωρίς κανένα κέρδος παρά μόνο με πολιτικό κόστος. Στην υπόθεση Novartis είχαμε ένα τεράστιο σκάνδαλο με την πιθανή εμπλοκή πολιτικών που μας οδήγησε σε χειρισμούς που βάλαμε στο τσουβάλι ανθρώπους που πιθανότατα είχαν εμπλοκή με άλλους που σίγουρα δεν είχαν. Νομίζω δεν είναι δόκιμες οι συγκρίσεις που κάνετε. Αν στη δική μου περίοδο υπήρχε τέτοιο ψήφισμα δεν θα μπορούσα να σταθώ ή τέτοιο σκάνδαλο όπως αυτό των υποκλοπών. Είδατε τι έγινε στην Πορτογαλία; Ολα αυτά πρέπει να μας ανησυχήσουν και να μας οδηγήσουν στο να αποκτήσει η δημοκρατία μας αντίβαρα απέναντι στην εκάστοτε πλειοψηφία.
«Είναι παρωχημένη η Αριστερά;», ρωτήθηκε στη συνέχεια με την δημοσιογράφο να αναφέρεται στην πορεία του Πολυτεχνείου που καταλήγει στην Αμερικανική Πρεσβεία.
«Υπάρχει λόγος και αιτία που η πορεία του Πολυτεχνείου πηγαίνει στην Αμερικανική Πρεσβεία και ο λόγος ήταν ότι οι ΗΠΑ είχαν στηρίξει το Πραξικόπημα. Το νόημα του Πολυτεχνείου βρίσκεται στα μηνύματα που εκπέμπει. Και εγώ υπήρξα διαδηλωτής έξω από την πρεσβεία των ΗΠΑ. Ο αντιαμερικανισμός μου είχε ένα πλαίσιο. Την ίδια στιγμή εμπνεόμουν από τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και τα κινήματα αντίστασης του ΄60. Ο αντιαμερικανισμός είχε αιτία δεν ήταν αντιρατσιστικός. Η δική μου κυβέρνηση έβαλε ένα τέλος στην άστοχη επέμβαση των άλλων χωρών στο εσωτερικό της χώρας».
«Βέβαια η κυβέρνησή σας αποπειράθηκε φλερτ με τη Ρωσία», ρωτήθηκε από την κυρία Κουναλάκη.
«Οι ελληνικές κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης αρχής γενομένης από τον Κων.Καραμανλή με εξαίρεση τον Μητσοτάκη είχαν σαν αρχή την πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Εμείς δεν πρωτοτυπήσαμε».
Για το αν μιμήθηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου
«Εγώ μεγάλωσα σε μια οικογένεια που είχε τα εξής στοιχεία. Ο πατέρας μου ήταν μέλος του ΠΑΣΟΚ και υποστηρικτής του Παπανδρέου και η μητέρα μου ψηφοφόρος. Τα αδέλφια μου όμως ήταν οργανωμένα στην ΚΝΕ. Εγώ το 81 γύρισα σπίτι από την Αρτα και περίμενα να δω τα αδέλφια μου να πανηγυρίζουν και είδα τα πρόσωπά τους κατηφή. Ηταν μια αντίφαση. Παρόλο που ο Αν. Παπανδρέου είχε αυτή τη διεγερτική ικανότητα εγώ αποφάσισα να ενταχθώ στην κομμουνιστική αριστερά σε μια περίπτωση που ήταν η περίοδος της πτώσης του υπαρκτού. Αλλά δεν μετανιώνω γιατί αυτό που με οδήγησε εκεί ήταν το όραμα το όνειρο ότι μπορείς να αλλάξει όταν κόσμο μέσα από την κίνηση της ιστορίας.
Δεν ήμουν οπαδός του Παπανδρέου ποτέ. Ακούω τις ανοησίες που λέγονται ότι τον μιμήθηκαν ίσως γιατί το κύμα του 2015 είχε κοινά στοιχεία με το κύμα του 1981. Προσπερνω τις ανοησίες (σσ για τα περί μίμησης της φωνής) και η ουσία είναι ότι ο Παπανδρέου υπήρξε μια εμβληματική μορφή γιατί ολοκλήρωσε την μεταπολίτευση. Δημιούργησε τις προϋποθέσεις να ενταχθεί στον κοινωνικό ιστό το 1/3 του πληθυσμού που μετά την μετεμφυλιακή περίοδο ήταν εκτός κοινωνικής ζωής. Αναγνώρισε την εθνική αντίσταση έκαψε τους φακέλους έδωσε ορατότητα σε ένα τμήμα του πληθυσμού και ταυτόχρονα προχώρησε μεγάλες κοινωνικές αλλαγές.
Ο άνθρωπος που μπήκε να χτυπήσει το κατεστημένο βγήκε και εκείνος ως κατεστημένο. Μιλάω για την εποχή των σκανδάλων... Αν δεν υπήρχε ο Κων. Μητσοτάκης με εκδικητική στάση ίσως ήταν διαφορετικό το αφήγημα για τον Ανδρέα Παπανδρέου με την σύμπραξη της Αριστεράς και αυτή είναι μια ευθύνη της Αριστεράς.
«Για ποια πράγματα θα θέλατε να μας πείτε ότι δεν είστε ευχαριστημένος και προσωπικά και σε εθνικό επίπεδο;», ρωτήθηκε
Δεν είμαι ευχαριστημένος για τη χώρα να πω γιατί μετά από 50 χρόνια ομαλής πορείας σταθερότητας ευκαιριών που έδωσε η αποκατάσταση της δημοκρατίας τα νέα παιδιά φεύγουν από τη χώρα με όρους της δεκαετίας του 60. Υπάρχει μια ρωγμή και από ένα σημείο και μετά είναι εμφανές ότι οι νέες γενιές δνε θα ζήσουν καλύτερα αλλά χειρότερα και αυτό είναι μεγάλη πληγή. Προσωπικά τα πράγματα για τα οποία είμαι απογοητευμένος νομίζω σας τα είπαμε ότι παρά τις προθέσεις μας από λάθη και παραλείψεις δώσαμε μια εικόνα αντίθετη από αυτό που επιδιώκαμε. Είμαι απογοητευμένος γιατί ενώ πετύχαμε πολλά φερθήκαμε ενοχικά ήταν αυτό που εσείς κατακρίνατε ως μεγάλη κωλοτούμπα δηλαδή η χώρα να παραμείνει η χώρα με διέξοδο ορατή με αναδιάρθρωση και χωρίς επιτροπεία. Αν δεν υπήρχε η ευφυής ιδέα του περιβόητου μαξιλαριού.
Δεν καταφέραμε να προχωρήσουμε σε ένα διαζύγιο βελούδινο χωρισμό στο θέμα της Εκκλησίας και του Κράτους παρά τη συμφωνία που είχαμε με τον Ιερώνυμο. Ειμαι απογοητευμένος που διαχειριστίκαμε ενοχικά την επιτυχια αυτά και γιατί στρώνουμε το τραπέζι και απόλαυσαν άλλοι τους καρπούς.
Για τη σύμπραξη με τους ΑΝΕΛ;
Κάθε φορά κάνεις επιλογές στη βάση των δυνατοτήτων που υπάρχουν. 149 βουλευτών είχαμε. Δεν είχαν αποκατασταθεί οι όροι εμπιστοσύνης με το Ποτάμι. Το 2018 επέλεξε ο ίδιος να μην μπει.
Τα θετικά
«Είμαι ευτυχής γιατί η χώρα παρά τις δυσκολίες παραμένει συνώνυμο της Ελευθερίας και της Δημοκρατίας παρά το ότι πολλές φορές τα έχουμε κάνει θάλασσα. Για μένα είσαι την έξοδο από τα Μνημόνια την αναδιάρθρωση χρεους την ανάκτηση της διεθνούς αξιοπιστίας τη δυνατότητα να σταθεί στις αγορές Το δεύτερο για τη συμφωνία των Πρεσπών, μια συμφωνία που την πετύχαμε κόντρα στο ρεύμα και κόντρα στις κυρίαρχες γραμμές όπως ο σημερινός πρωθυπουργός αλλά τότε πορεύτηκαν με ακραίες γραμμές. θεωρώ ότι ήταν μια κορυφαία στιγμή και κυρίως γιατί συγκρουστήκαμε με τον λαικισμό. Και το τρίτο που μπορώ να δηλώνω περήφανος ότι παρά τις δύσκολες στιγμές η διακυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ήταν η εντιμότερη της μεταπολίτευσης σε ότι αφορά τη διαχείριση του δημόσιου χρήματος».
