του Νίκου Σίμου
Οι προοπτικές πολιτικής αστάθειας στην χώρα επηρεάζουν άμεσα την Οικονομία αλλά και τις εκτιμήσεις των ξένων για την Ελλάδα. Εκτιμήσεις που τους ωθούν σε δύο σημαντικές συστάσεις προς την ελληνική πλευρά, οι οποίες αλληλοσυμπληρώνονται:
(α) Να διευρυνθεί το κυβερνητικό σχήμα σε μία μορφή οικουμενικότητας,
(β) Να αποφευχθούν πάση θυσία εκλογές στο επόμενο διάστημα και, πάντως, να μη γίνουν αν δεν προηγηθούν οι ευρωπαίκές εκλογικές εκκρεμότητες σε Γαλλία, Ολλανδία και Γερμανία.
Οι συστάσεις αυτές έχουν να κάνουν κυρίως με το σοβαρό ενδεχόμενο κυβερνητικής αρρυθμίας στη χώρα, που όχι μόνο θα αποτελέσει ένα ακόμη σοβαρό πλήγμα στην κλονισμένη ελληνική οικονομία, αλλά θα δημιουργήσει και πονοκεφάλους στην Ευρώπη που, εκτός από το πλήγμα του Brexit, πρέπει να διαχειριστεί και τα εκλογικά αποτελέσματα στις προαναφερθείσες χώρες, με την άκρα δεξιά να σημειώνει σοβαρή ενίσχυση των δυνάμεών της.
Όσον αφορά στην Οικονομία, το αποτέλεσμα δημοσκοπικών ευρημάτων σε εμπορικές έρευνες, κάνει τους αναλυτές των δημοσκοπήσεων αυτών να συγκλίνουν με την εξής άποψη ξένων παραγόντων με τους οποίους συνομιλούν για τα ευρήματα αυτά:
Πρώτον η πιθανότητα είναι να πάνε τα πράγματα χειρότερα παρά καλύτερα διότι δεν εμφανίζεται στον ορίζοντα κάποια αναπτυξιακή προοπτική, ενώ η κοινωνία είναι τόσο εξουθενωμένη που είναι δύσκολο να ανακάμψει όταν μάλιστα δεν τις δίδονται και ευκαιρίες να εκμεταλλευθεί.
Δεύτερον, είναι ρευστό το σημερινό πολιτικό περιβάλλον όχι μόνο διότι διαθέτει η κυβέρνηση οριακή πλειοψηφία αλλά και διότι οι κοινωνικές πιέσεις θα ενταθούν το επόμενο διάστημα. Και μπορεί να μη καεί η Αθήνα όπως στο παρελθόν διότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν ευνοούν τακτικές για τις οποίες ο ΣΥΡΙΖΑ έκλεινε τα μάτια ή είχε επαμφοτερίζουσα στάση. Όμως μπορεί να ξεσηκωθεί νέο κύμα απεργιακών κινητοποιήσεων, ανάλογο με εκείνο το δικηγόρων, των συμβολαιογράφων και των συνταξιούχων, το οποίο σε συνδυασμό με την βεβαιωμένη πλέον δυσαρμονία κυβερνητικής πλειοψηφίας και βούλησης της κοινής γνώμης, θα ασκεί μεγάλη πίεση στην κυβέρνηση. Ειδικώς μάλιστα διότι θα διαγράφει προοπτικές πολιτικού αφανισμού αρκετών εκ των βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος.
Προοπτικές και Οικονομία
Οι όχι και τόσο ευοίωνες πολιτικές προοπτικές είναι φυσικό να δημιουργούν κλίμα απροθυμίας για επενδύσεις, γεγονός που ωθεί σε ένα πραγματικό αδιέξοδο. Με άλλα λόγια το συμπερασμα είναι ότι με προοπτική πολιτικής αστάθειας –η οποία θεμελιώνεται σε εκτιμήσεις που αναλύονται πιο κάτω- κανένας δεν είναι πρόθυμος να επενδύσει. Μπορεί λ.χ. να σημείωσαν κέρδη κάποιες εισηγμένες, όπως παρατηρούσε γνωστός δημοσκόπος, πλην όμως όλοι προτιμούν, αντί να επενδύσουν, με αβέβαιο το πολιτικό αύριο στην χώρα, να διατηρούν αποθεματικά. Κάτι ανάλογο –από διαφορετική σκοπιά- συμβαίνει και με τους ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι, πέραν των άλλων, ακόμη και με την μειωμένη δραστηριότητά τους θα μπορούσαν να συμβάλουν στην κατανάλωση, πλην όμως οι μεγάλες επιβαρύνσεις από το Ασφαλιστικό τους στερούν χρήματα τα οποία ως κατανάλωση θα μπορούσαν να τα ρίξουν στην ασθμαίνουσα αγορά.
Πως όμως θεμελιώνονται οι φόβοι για ασταθές πολιτικό σκηνικό στη συνείδηση των ανθρώπων της αγοράς, τη στιγμή κατά την οποία τίποτε δεν δείχνει είτε ότι η σημερινή κυβέρνηση έχει καμμία διάθεση να εγκαταλείψει την εξουσία είτε η αντιπολίτευση να μπορεί να την αναγκάσει να πέσει;
Οι σχετικές εκτμήσεις έχουν χρονικό βάθος μέσα στο οποίο οι όποιες εξελίξεις δεν αποκλείουν την εκδοχή να περιέλθει η χώρα σε συνθήκες ακυβερνησίας ή πολύ εύθραυστης διακυβέρνησης.
Ποια κυβέρνηση θα αντέξει;
Πράγματι στην περίπτωση που ο Αλέξης Τσίπρας θα επιχειρούσε να επισπεύσει τον χρόνο των εκλογών, το πέρασμα στην εξουσία στον Κυριάκο Μητσοτάκη, σε συνθήκες μάλιστα έντονων κοινωνικών αιτημάτων λόγων φτωχοποίησης της κοινωνίας, δεν θα σήμαινε, ενδεχομένως, μακροβιότητα της νέας κυβέρνησης. Η οποία αναγκαστικώς -όπως προκύπτει από την πρόβλεψη διασποράς ψήφων που αποκλείουν την αυτοδυναμία- θα είναι συμμαχική. Η αδυναμία μακροημέρευσης της νέας κυβέρνησης οδηγεί στη συνέχεια σε εκλογές με απλή αναλογική που έχει ψηφιστεί, οπότε είναι βέβαιο ότι η πολιτική αστάθεια θα κτυπήσει κόκκινο, καθώς θα δημιουργούνται σαφείς προϋποθέσεις ακυβερνησίας
Τι συμφέρει τον Τσίπρα
Από την άλλη πλευρά και παρά τις έξωθεν συστάσεις αλλά και τις κυβερνητικές διαβεβαιώσεις ότι δεν εξετάζεται το ενδεχόμενο εκλογών, οι διαβεβαιώσεις αυτές είναι συνάρτηση και του χρόνου διεξαγωγής τους. Όμως δεν είναι δυνατόν να μη λάβει ο πρωθυπουργός ορισμένες πολυ σημαντικές για το κόμμα του και τον ίδιο παραμέτρους που αναλόγως του τι τον συμφέρει να ανατρέπεται και το όποιο πλάνο υπάρχει σήμερα.
Οι αναλύσεις των δημοσκοπήσεων, τις οποίες δεν μπορεί να μη τις λαμβάνει υπόψιν το Μαξίμου καταδεκνύουν ότι τον κ. Τσίπρα θα τον συνέφερε να κάνει εκλογές την άνοιξη για συγκεκριμένους λόγους όπως τους αναπτύσσουν οι δημοσκόποι:
-Όσο περνάει ο καιρός η κατάσταση δεν θα βελτιώνεται για την κυβέρνηση. Όποτε στο παρελθόν έχει εμφανίσει σημάδια βελτίωσης για μία κυβέρνηση, αυτό οφείλεται επειδή στο κόμμα έχει αλλάξει ο ...αρχηγός. Κλασσική περίπτωση η περίοδος μετά την νίκη του Ανδρέα το 1993, όταν η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ άρχισε να «κάνει κοιλιά» και κατόρθωσε στη συνέχεια το κόμμα να πάρει τις εκλογές όταν άλλαξε αρχηγό και ανέλαβε ο Κώστας Σημίτης. Κάτι ανάλογο έγινε και με το κόμμα της ΝΔ όταν η κατωφερική πορεία του επί Έβερτ ανακόπηκε με την εκλογή του Κώστα Καραμανλή.
Τέτοια προοπτική σήμερα δεν υπάρχει για τον ΣΥΡΙΖΑ.
Αντιθέτως, τους τελευταίους δεκατρείς μήνες –δηλαδή από την τελευταία εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ- το κυβερνών κόμμα καταγράφει δημοσκοπικά μία συνεχη πτώση, με επιδεινούμενα τα ποιοτικά στοιχεία.
Ο εκλογικός αιφνιδιασμός
Υπάρχει σχεδόν μία κοινή αντίληψη στις δημοσκπικές εταιρίες ότι κάτω από αυτές τις συνθήκες τον Αλέξη Τσίπρα θα τον συνέφεραν εκλογές την άνοιξη. Η δημοσπιοκή λογική είναι ότι αν κατόρθωνε να κερδίσει ένα 5% από το σημερινό συνολικό ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου θα μπορέσει να διατηρήσει μία εκλογική δύναμη κοντά στο 18-19%, που θα του επιτρέπει να πρωταγωνιστήσει στα πολιτικά πράγματα. Άλλωστε οι περισσότεροι που εγγράφονται στην αδιευκρίνιστη ψήφο προέρχονται από τον ΣΥΡΙΖΑ και επομένως υπάρχουν περιθώρια, όπως έχει δείξει η εμπειρία σε ανάλογες περιπτώσεις, να επιστρέψουν στο κόμμα το οποίο είχαν ψηφίσει στις τελευταίες εκλογές.
Επιπλέον την άνοιξη ληγει και το 18μηνο μέσα στο οποίο θα μπορούσαν να γίνουν εκλογές με λίστα. Κάτι το οποίο θα συνέφερε τον κ. Τσίπρα για τον απόλυτο έλεγχο του κόμματός του, πρώτον διότι έχει προηγούμενη πικρή εμπειρία και δεύτερον διότι περισσότερο θέλει να ελέγχει ντο κόμμα του παρά να το διαχειρίζεται.
Μειονέκτημα για ένα τέτοιο σχέδιο –αν επιχειρήσουμε μία συγκριση με την κυριαρχία του παλαιού ΠΑΣΟΚ- είναι ότι (α) ούτε τόσο συμπαγή ή διερυμένη ομάδα στελεχών διαθέτει (β) ούτε έχει κατορθώσει να αποκτήσει, μέχρι σήμερα.
