Η κυβέρνηση αποσκοπεί στην δημιουργία μίας νέας Ανεξάρτητης Αρχής που θα ελέγχει τις δημοσκοπήσεις και τις εταιρίες που τις διενεργούν. Αυτή είναι η εκτίμηση των επικεφαλής εταιριών δημοσκοπήσεων με τους οποίους επικοινώνησε το «ysterografonews», με αφορμή την σχετική κυβερνητική παρέμβαση. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι θέλει να ενισχύσει τον ρυθμιστικό πλαίσιο των δημοσκοπήσεων ώστε να σταματήσουν τα φαινόμενα παραπλάνησης.
Σύμφωνα με τις εταιρίες που πραγματοποιούν έρευνες των τάσεων της κοινής γνώμης η δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής είναι περιττή για δύο λόγους:
Πρώτον διότι τα μέλη μιας Ανεξάρτητης Αρχής τοποθετούνται από την εκάστοτε κυβέρνηση και, επομένως, αυτή θα έχει τη δυνατότητα παρέμβασης όποτε το κρίνει σκόπιμο.
Δεύτερον διότι οι ισχύοντες κανόνες για τις σχετικές έρευνες στην χώρα μας είναι οι αυστηρότεροι σε όλη την Ευρώπη, καθώς με τον Νόμο 3603 του 2007 –δηλαδή πριν από 9 χρόνια είχε καθιερωθεί αυστηρό καθεστώς ελέγχου- έγιναν Νόμος του κράτους οι Κώδικες δεοντολογίας και διενέργειας δημοσκοπήσεων της ESOMAR, του διεθνούς δηλαδή αρμόδιου Οργανισμού, στον οποίο είναι απαραίτητο να είναι μέλος μία αξιόπιστη εταιρία που διενεργεί δημοσκοπήσεις. Με άλλα λόγια το πως διενεργούνται οι δημοσκοπήσεις διέπονται από σχετικό Νόμο.
Έλεγχος από ορκωτούς
Μερικοί ενδιεκτικοί κανόνες που έχουν επιβληθεί από τον σχετικό Νόμο.
Πρέπει να υπάρχει ένας μίνιμουμ αριθμός δείγματος ο οποίος δεν μπορεί να είναι κάτω από 1.000 ερωτώμενους.
Προβλέπεται πως να δημοσιοποιούνται τα στοιχεία των δημοσκοπήσεων.
Προβλέπεται και λειτουργεί ειδικό ελεγκτικό όργανο, η Ελεγκτική Δημοσκοπήσεων, η οποία απαρτίζεται από πανεπιστημιακούς, στατιστικολόγους και άλλους επιστήμονες στην οποία υποβάλλονται την επομένη σχεδόν της δημοσιοποίησης μιας δημοσκόπησης όλοι οι φάκελλοι με τα στοιχεία διεξαγωής της έρευνας.
Στην Επιτροπή αυτή μπορεί να προσφύγει, κατά εταιρίας ερευνών ακόμη και πολίτης, οπότε διεξάγεται πρόσθετος έλεγχος σε βάρος της εταιρίας.
Σύμφωνα με τον Κώδικα του ΣΕΔΕΑ γίνεται έλεγχος της κάθε έρευνας από ανεξάρτητους ορκωτούς λογιστές. Μάλιστα ο έλεγχος περιλαμβάνει και διασταύρωση των στοιχείων των ερωτωμένων –αν πράγματι δηλαδή ερωτήθησαν στην σχετική έρευνα- με βάση τους αριθμούς τηλεφώνων που υποβάλλει η εταιρία που διενεήργησε την δημοσκόπηση.
Τάσεις και όχι πρόβλεψη
Η βασική κατηγορία που έχει απευθυνθεί κατά των εταιριών είναι ότι έχουν πέσει τελευταίως έξω στις εκτιμήσεις τους. Όμως αυτό έχει προκύψει μόνο όταν επιχειρείται στάθμιση του δείγματος, ειδικώς όσον αφορά στα μικρά κόμματα, ενώ αποφεύγεται πλέον για τα μεγάλα. Αντιθέτως στις εκλογές του περασμένου Σεπτεμβρίου το μή σταθμισμένο δείγμα έβγαλε επακριβώς το αποτέλεσμα της κάλπης!
Από την άλλη πλευρά όπως υποστηρίζουν οι δημοσκόποι, δεν είναι προβλέψεις αυτά που βγάζουν οι δημοσκοπήσεις, αλλά τάσεις. Άλλωστε διευκρινίζεται πάντοτε ότι υπάρχει ένα περιθώριο στατιστικού λάθους που είναι + ή – 3%. Οπότε ένα κόμμα που εμφανίζεται στις έρευνες να πιάνει ένα ποσοστό 2,5%, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα μπει στην Βουλή, διότι μπορει τελικώς να πιάσει το ποσοστό που χρειάζεται. Επιπλέον μεγάλο πρόβλημα στην ακριβή πρόβλεψη ερνός σταθμιζόμενου δείγματος παίζει πια η αποχή που συνεχώς αυξάνεται.
Δεν επηρεάζουν
Ένα άλλο τέλος επιχείρημα που επικαλούνται οι εταιρίες δημοσκοπήσεων είναι ότι, τελικώς, οι δημοσκοπήσεις, παρ’ όλα όσα λένε οι πολιτικοί, ουδόλως επηρεάζουν το εκλογικό σώμα. Αυτό αποδεικνύεται από τα προηγηθέντα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων και το τελικό αποτέλεσμα της κάλπης. Κάτι που επιβεβαιώθηκε στο δημοσψήφισμα. Άλλωστε περισσότερο μπορεί να επηρεάσει την κοινή γνώμη ένα πρωτοσέλιδο άρθρο εφημερίδας, παρά μία δημοσκόπηση.
Όπως τέλος επισημαίνουν οι επικεφαλής των δημοσκοπικών εταιριών, ενδεχομένως να τις συμφέρει η απαγόρευση διενέργειας δημοσκοπήσεων. Κι αυτό διότι κάθε έρευνα που θα διατηρηθεί μυστική ακριβοπληρώνεται. Ενώ και την εποχή που απαγορευόταν η δημοσιοποίηση δημοσκοπήσεων δεκαπέντε ημέρες πριν από την ημερομηνία των εκλογών, οι δημοσκόποι είχαν την δικαιολογία, αν έπεφταν έξω στις εκτιμήσεις τους, να προβάλουν ότι ήδη μεσολάβησε ένα δεκαπενθήμερο μέσα στο οποίο πολλά έχουν συμβεί!!
Οι πολίτες το «κλειδί»
Από την άλλη πλευρά εκείνοι που δεν πρέπει να παραγνωρίζεται είναι ότι τα όσα «βγάζουν» οι δημοσκοπήσεις είναι αποτέλεσμα των όσων απαντούν οι ερωτώμενοι Ιδού λοιπόν τι έχει προκύψει από γαλλική μελέτη, έτσι ώστε αν χρειάζεται να «κυνηγήσει» μία κυβέρνηση κάποιον δεν είναι οι εταιρίες αλλά ...οι πολίτες:
(α) Όλο και περισσότερο σε ολόκληρο τον κόσμο παρατηρείται μία φθίνουσα τάση των ατόμων που δέχονται να απαντήσουν. Σε 125 τηλεφωνικές κλήσεις εταιρίας δημοσκοπήσεων οι 99 αρνούνται να απαντήσουν και απαντούν μόνο οι 12!
(β) Αρκετοί ερωτώμενοι ψεύδονται. Τι κατοχυρώνει ότι κάποιος που ερωτάται σε ώρα μάλιστα που είναι με κάτι άλλο απασχολημένος, θα πει την αλήθεια; Στη Γαλλία το 1984, οι ερευνητές εξεπλάγησαν, τελικώς, από τη διεισδυτικότητα του Εθνικού Μετώπου όταν ανεκάλυψαν ότι οι «λεπενιστές» προτιμούσαν να κρύβουν τη γνώμη τους, στις δημοσκοπήσεις που είχαν προηγηθεί των εκλογών.
Συμπέρασμα: Φιμώστε τους πολίτες αν δεν αρέσουν οι δημοσκοπήσεις....
