Κίνδυνος αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης

του Νίκου Σίμου

Έντονη ανησυχία εκφράζει η ελληνική διπλωματική Υπηρεσία για το σοβαρό ενδεχόμενο αναθεώρησης της Συνθήκης της Λωζάννης, από καραμπόλα. Όπως επισημαίνουν έμπειροι διπλωμάτες, η εν λόγω Συνθήκη που καθόρισε τα κρατικά όρια στην ευρύτερη περιοχή αλλά και στο νότιο τμήμα της Ευρώπης, ουσιαστικώς διαμορφώθηκε από τις μεγάλες τότε δυνάμεις της Αγγλίας και της Γαλλίας που προσδιόρισαν και τα σύνορα, λαμβάνοντας υπόψιν και τα δικά τους εθνικά συμφέροντα. Η Συνθήκη αυτή έγινε χωρίς την Αμερικανική συμμετοχή, ενώ επιπλέον δεν προέβλεψε την ύπαρξη κουρδικού κράτους.

Σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν οπωσδήποτε να ιδρυθεί κουρδικό κράτος, με την προοπτική που φοβάται ο Ερντογάν. Της δημιουργίας δηλαδή όχι ενός κράτους για τους κούρδους αλλά δύο, ενός στο βόρειο Ιράκ και ενός άλλου στην βόρεια Συρία. Η προοπτική αυτή μπορεί να εξωθήσει, προκειμένου να έχει διεθνή νομιμοποίηση, στην αναθεώρηση, από καραμπόλα, της Συνθήκης της Λωζάννης με ό, τι και αν αυτό σημαίνει για τα ελληνικά συμφέροντα.

Οι ίδιοι διπλωμάτες παρατηρούσαν ότι οι τελευταίες αποστροφές του Ταγίπ Ερντογαν περί της εν λόγω Συνθήκης που ήταν μία ατυχής περίπτωση για τα τουρκικά συμφέροντα, όπως είπε, προφανώς δεν είναι διόλου τυχαίες. Αυτό άλλωστε επιβεβαίωσε μέρες μετά –και συγκεκριμένα την περασμένη Τρίτη- ο Τουρκος Πρόεδρος με την επίσημη έγερση δημοσίως θέματος αναδιαπραγμάτευσης της Συμφωνίας της Λωζάννης! Με τη φράση μάλιστα ότι «Η Λωζάννη δεν είναι ιερό κείμενο, θα την συζητήσουμε και θα εργαστιούμε να εξασφαλίσουμε κάτι καλύτερο», πράγμα που σημαίνει διεκδίκηση εδαφών και στην ελληνική επικράτεια.
Η πρόθεσή του αυτή της αλλαγής των συνόρων –κάτι το οποίο θα διεκδικήσει σίγουρα, αν λάβουμε υπ’ όψιν την τακτική που συνήθως ακολουθεί η Άγκυρα- εκδηλώθηκε με τις εδαφικές αναφορές τους στο τι έχασε η Τουρκία με την συγκερκριμένη Συνθήκη. «Λίγο πριν την ίδρυση της Δημοκρατίας, ανέφερρε ο Ερντογάν, μιλώντας στη Διάσκεψη της Αστυνομικής Ακαδημίας, κατείχαμε εδάφη 3 εκατομμυρίων τετραγωνικών χλμ. Μειώθηκαν, μειώθηκαν και κατέληξαν στα 780.000 χλμ... Δυστυχώς στην Λωζάννη από αυτά τα 3 εκατομμύρια χλμ κάποια «φαγώθηκαν» και έμειναν 780.000 χλμ. Μας πήραν τα μέρη που ήταν μπροστά στηνμύτη μας...».

Τουρκικά σενάρια
Ήδη Τούρκοι αξιωματούχοι της διπλωματικής Υπηρεσίας της γείτονος εξετάζουν τα μελλοντικά ενδεχόμενα σημαντικών αλλαγών στην εξωτερική πολιτική της χώρας τους, όπως παραδείγματος χάριν το τι θα συμβεί το 2023 όταν εκπνέει, όπως οι ίδιοι υποστηρίζουν, η Συνθήκη της Λωζάννης και τα σημερινά νέα σύνορα της Τουρκίας, όπως επίσης διατείονται, θα είναι παρωχημένα. Κάτι που ουδόλως έχει απασχολήσει τα τελευταία χρόνια την ελληνική πλευρά, παρά τις συνεχείς οχλήσεις και προκλήσεις στην πράξη από την Τουρκία. Αμερικανικά sites που ασχολούνται με θέματα εξωτερικής πολιτικής έκαναν πρόσφατα αναφορά –με αφορμή την τουρκική εκδοχή περί πιθανής εκπνοής της ισχύος της Συνθήκης της Λωζάννης- σε μυστικές συμφωνίες που έγιναν πριν από ένα περίπου αιώνα μεταξύ Τούρκων και Βρεταννών διπλωματών, σύμφωνα με τις οποίες τα βρεταννικά στρατεύματα θα επανακτούσαν αμυντικές βάσεις στον Βόσπορο, με το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο να ανασυνιστά μικρό βυζαντινό κρατίδιο εντός της περιφερείας της Κωνσταντινούπολης!

Όσον αφορά στην Τουρκία, σε αυτήν θα της επιτρεπόταν να συνδέσει τα προηγούμενα εκτός των ορίων της εδάφη με πετρελαϊκά αποθέματα και ίσως και να επανακτούσε την Δυτική Θράκη!!!

Τους κινδύνους για την Θράκη από τις τουρκικές βλέψεις τις έχει περιγράψει εναργέστατα στο βιβλίο του «Θράκη... Το επόμενο βήμα» ο πρώην υπουργός Ευριπίδης Στυλιανίδης ο οποίος σε κάθε ομιλία του για το θέμα επισημαίνει ότι η Θράκη έχει αλλάξει καθεστώς κατά καιρούς, όχι με πολέμους αλλά με υπογραφές. Ο κ. Στυλιανίδης έχει προτείνει, όπως και παλιότερα ο Θεόδωρος Πάγκαλος τη σύσταση Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής για την χάραξη εθνικής πολιτικής για την ανάπτυξη και της ανάδειξη της Θράκης. Με την εθνική αυτή στρατηγική θα καταστεί δυνατή η αναχαίτιση της παρεμβατικ΄ςη τουρκικής στραηγικής στην περιοχή, που έχει συγκεκριένο στόχο που περιλαμβάνεται στα σενάρια της γείτονος.

Η ίδια τακτική
Τα ίδια ενημερωτικά sites κατέληγαν πάντως στο συμπέρασμα ότι οι τουρκικές αυτές φιλοδοξίες δεν θα πραγματοποιηθούν υποστηρίζοντας ότι η Συνθήκη της Λωζάννης δεν περιλαμβάνει κάποιο μυστικό όρο λήξεως της ισχύος της. Επισημαίνουν όμως –κάτι που πρέπει να λάβει υπόψιν η ελληνική πλευρά- ότι τα σενάρια αυτά με τις θεωρίες συνωμοσίας, όπως διακινούνται από σκοτεινούς κύκλους, αποκαλύπτουν την βαθύτερη πραγματικότητα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής, ειδικώς υπό την ηγεσία του Ταγίπ Ερντογάν.

Ειδικότερα αυτό που δεν πρέπει να παραγνωρίζεται από την Ελλάδα είναι ότι μπορεί η Τουρκία να αρχίσει να προβάλει είτε την θεωρία της ημερομηνία λήξης της Συνθήκης της Λωζάννης είτε την ανάγκη αναθεώρησής της –όπως είπε ο Ερντογαν- με την ίδια συνέπεια που τοσα χρόνια προβάλει την αμφισβήτηση του ελληνικού εναέριου χώρου της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και νησιών του Αιγαίου, επιτυγχάνοντας τελικώς την αναγνώριση από την Ελλάδα γκρίζων ζωνών!~
Το αποθαρρυντικό στοιχείο είναι ότι επίσημος προβληματισμός για όλες αυτές τις δυσοίωνες προοπτικές δεν διατυπώνεται παρά μόνο καποιες επιμέρους ιδιωτικές και κομματικές πρωτοβουλίες, όπως αυτή που θα λάβει χώρα την Δευτέρα 28 Νοεμβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο με τίτλο «Οι γείτονες έχουν νεύρα; Εμείς;». Θα εξετασθεί από τους συμμετέχοντες το θέμα των συνόρων, η Λωζάννη, η στάση της ΕΕ, της Ρωσίας και των ΗΠΑ στις ελληνοτουρκικές σχέσεις νκαι θα επιχειρηθεί να δοθεί απάντηση στο ερώτημα πόσο μεγάλοι είναι οι κίνδυνοι και αν μπορεί η Ελλάδα να παίξει ένα σταθεροποιητικό ρόλο. Στην εκδήλωση ομιλητές θα είναι ο Πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης, η Ντόρα Μπακογιάννη, οι καθηγητές Λουκάς Τσούκαλης και Χρήστος Ροζάκης ο πρέσβυς ε.τ Γιώργοις Κακλίκης και ο ευρωβουλευτής του Ποταμιού Μίλτος Κύρκος.