του Νίκου Σίμου
Οδεύει προς το τέλος της η Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι όπως σχεδιάστηκε, με την πλέον αισιόδοξη πρόβλεψη να είναι ότι αυτή θα παραμείνει ως Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα; Όπως δηλαδή σχεδιάστηκε αρχικώς;
Η σημερινή πραγματικότητα περιλαμβάνει δύο στοιχεία που συνηγορούν υπερ των δυσοίωνων προβλέψεων όσον αφορά το μέλλον της Ε.Ε. Και τα στοιχεία αυτά είναι πρώτον το οικονομικό, και δεύτερον το μεταναστευτικό –με «ουρά» του και τις τρομοκρατικές επιθέσεις που αποκαλύπτουν ένα νέο πόλεμο θρησκειών και πολιτισμών.
Όσον αφορά στο οικονομικό πρόβλημα, οι πραγματικοί κλυδωνισμοί του ευρωπαϊκού οικοδομήματος άρχισαν από τότε που και άλλες χώρες όπως η Ιταλία και η Γαλλία λ.χ. με πολλαπλάσιο χρέος από την Ελλάδα έφτασαν στο σημείο να ζητήσουν, για να επιζήσουν οικονομικά, πολλαπλάσια οικονομική βοήθεια από αυτήν που πήραμε εμείς. Μόνο το 2009, το χρέος της Γαλλίας υπολογιζόταν σε 1,4 τρισεκατομμύρια ευρώ! Σημειώνεται μάλιστα ότι η Γαλλία είχε χαρακτηριστεί «ωρολογιακή βόμβα» από τον Εconomist, προφανώς διότι το περιοδικό έτσι είχε αξιολογήσει την προειδοποίηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου προς το Παρίσι, ότι τους Γάλλους αναμένει λαίλαπα! Ειδικότερα αν επιβεβαιωθούν, τελικώς, οι φόβοι για την Γαλλία, τότε δεν μπορεί να προβλέψει κανείς τι μπορεί να σημάνει για την Ευρώπη το οικονομικό ντόμινο που θα προκαλέσει η πιθανή κατάρρευση της χώρας αυτής.
Συμπερασματικά, τα τελευταία τρία χρόνια συρρικνώθηκε ακόμη περισσότερο το ΑΕΠ των 17 χωρών της ευρωζώνης, γεγονός που σημαίνει ότι οι χώρες αυτές έχουν εισέλθει για τα καλά σε ύφεση. Το ενδιαφέρον στοιχείο για τις οικονομικές προοπτικές της ΕΕ είναι ότι και η Γερμανία έχει περάσει σε αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Όλα αυτά όμως δεν αποδεικνύουν παρά πόσο λανθασμένη υπήρξε η γερμανική συνταγή-μονόδρομος της δημοσιονομικής αυστηρότητας μέσω της διαρκούς λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης που στερεί πόρους από την κατανάλωση και οδηγεί σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης.
Την αστοχία της πολιτικής αυτής στην ηπειρωτική Ευρώπη την επιβεβαιώνει η αντίστροφη πορεία της βρεταννικής Οικονομίας, η οποία έχει εμφανίσει αναπτυξιακούς ρυθμούς.
Αποτυχημένο πείραμα
Η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση έχει προκύψει από τον τρόπο με τον οποίο οικοδομήθηκε η ευρωζώνη σε συνδυασμό με την πιστωτική επέκταση πανευρωπαϊκώς, με τα χαμηλά επιτόκια που ευνόησαν την υπερκατανάλωση. ‘Ετσι δημιουργήθηκαν οι οικονομικές φούσκες που, ακριβώς επειδή ο δημιουργούμενος πλούτος δεν ήταν αποτέλεσμα παραγωγικής διαδικασίας αλλά κυκλοφορούντος δανεικού χρήματος θα οδηγούσαν κάποια στιγμή την Ευρώπη στο σημείο να θυμίζει... Ελλάδα.
Η πραγματική κρίση έφερε στην επιφάνεια τις ευρωπαϊκές πολιτικές και οικονομικές ανορθογραφίες των τελευταίων ετών. Οπότε η Ευρώπη είτε θα καταστεί απλώς μία οικονομική Ένωση δύο ταχυτήτων όπου οι Βόρειοι θα εκμεταλλεύονται τους Νότιους είτε θα διαλυθεί ως το αποτυχημένο πείραμα των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης.
Το μεταναστευτικό και οι επιθέσεις
Το μεταναστευτικό είναι το άλο στοιχείο που απειλεί με αποδόμηση την Ε.Ε.
Με τον ευρηματικό τίτλο, σε ελεύθερη μετάφραση, «Η επίθεση στις Βρυξέλλες δημιουργει ρωγμή στο οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης» η έγκυρη αμερικανική ιστοσελίδα Stratfor που διευθύνει ο γνωστός ρεπόρτερ Τόμας Φρίντμαν, επιχειρεί μία ενδιαφέρουσα ανάλυση του τραγικού συμβάντος. Θεωρώντας την Ευρώπη ακόμη ζαλισμένη από τις επιθέσεις στο Παρίσι και αγωνιζόμενη να επιλύσει την μεταναστευτική κρίση, εκτιμά ότι εθνικιστικές δυνάμεις θέτουν σε αμφισβήτηση πλέον αρχές-κλειδιά της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ελεύθερης διακίνησης εργατικού δυναμικού, αλλά και της Συμφωνίας Schengen που καταργεί τους διασυνοριακούς ελέγχους μεταξύ των διαφόρων κρατών-μελών. Η ατμόσφαιρα του φόβου και της καχυποψίας, που είναι βέβαιο ότι θα ενταθούν, το μόνο που θα επιτύχουν είναι να χειροτερέψουν την κοινωνική, πολιτική και οικονομική κρίση στην ΕΕ.
Το πρώτο αποτέλεσμα των επιθέσεων στις Βρυξέλλες θα είναι ένας νέος γύρος συζητήσεων και διαβουλεύσεων για τους ελέγχους στα σύνορα της ΕΕ. Άλλωστε η Συφωνία του Σένγκεν άρχισε να βάλλεται ήδη από την αρχή της μεταναστευτικής κρίσης, στις αρχές του 2015. Οι επιθέσεις στο Παρίσι κλιμάκωσαν την διαμάχη στο θέμα αυτό, κυρίως διότι οι δράστες κινήθηκαν μεταξύ Γαλλίας και Βελγίου, χωρίς να τους έχουν ελέγξει. Ήταν επόμενο, η Γαλλία αλλά και άλλες χώρες να ενισχύσουν τους συνοριακούς ελέγχους. Έκτοτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζήτησε όπως οι έλεγχοι αυτοί στη περιοχή του Σένγκεν να αρθούν από τα τέλη του 2016. Όμως, ύστερα από τις τελευταίες επιθέσεις και το ενδεχόμενο να σημειωθούν και άλλες στο μέλλον, αυτή η άρση των συνοριακών ελέγχων φαντάζει δύσκολη.
Ορισμένες κυβερνήσεις της Δυτικής Ευρώπης είναι πολύ πιθανόν να ανακοινώσουν σύντομα νέες εθνικές νομοθεσίες ασφαλείας, καθώς και ενισχυμένη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ μυστικών Υπηρεσιών κρατών που συνορεύουν....
Η αυξημένη–λόγω των γεγονότων- επίγνωση της τρομοκρατικής απειλής μεταξύ των κρατων μελών θα στρέψει την προσοχή τους στα εξωτερικά σύνορα, πράγμα που μπορεί να δικαιολογεί μια ναθύτερη συνεργασία με την Τουρκία. Όμως, από την άλλη, οι επιθέσεις, μπορεί επίσης να αναζωπυρήσουν τα αντιμουσουλμανικά αισθήματα στην Ευρώπη και να αυξήσουν τις λαϊκές πιέσεις στις κυβερνήσεις των κρατών-μελών όπως μη χορηγούν ελεύθερη βίζα σε Τούρκους πολίτες, κάτι που αποτέλεσε διαπραγματευτικό κλειδί της Άγκυρας προκειμένου να συνεργαστεί στα ζητήματα των μεταναστευτικών ροών.
Αντιμουσουλμανικά αισθήματα
Τα αντιμουσουλμανικά αισθήματα θα οδηγήσουν σε ενίσχυση των εθνικιστικών κομμάτων. Ήδη το Εθνικό Μέρτωπο στην Γαλλία έχει ενισχυθεί στις δημοσκοπήσεις, ενώ και το γερμανικό Εναλλακτικό κόμμα που είναι εναντίον των μεταναστών έχει επιτύχει ποσοστά ρεκόρ στις τοπικές εκλογές. Τόσο η Γαλλία όσο και η Γερμανία έχουν γενικές εκλογές το 2017, με ψηφοφόρους εναντίον του σκηνικού της σημερινής προσφυγικής κρίσης και των πολλαπλών τρομοκρατικών επιθέσεων. Ως αποτέλεσμα, δεν πρέπει να αποκλείεται ότι τα παραδοσιακά κόμματα στις χώρες αυτές να υιοθετήσουν και στοιχεία της πολιτικοϊδεολογικής πλατφόρμας των εθνικιστικών κομμάτων... Επίσης πολιτικά κόμματα στην Αγγλία που επιθυμούν να εγκαταλείψει η Μ. Βρεταννία την Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να χρησιμοποιήσουν ως επιχείρημα τις τελευταίες τροκρατικές επιθέσεις για να δικαιολογήσουν την ανάγκη μιας μεγαλύτερης απομόνωσης από την ευρωπαϊκή Ήπειρο.
Τέλος οι επιθέσεις στις Βρυξέλλες θα πλήξουν τις Ευρωπαϊκές Οικονομίες, με περιορισμό της εσωτερικής κατανάλωσης και της δραστηριότητας στον τουριστικό τομέα. Πέραν των εθνικών πολιτικών και της οικονομίας, οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις από τις επιθέσεις θα επηρεάσουν το ίδιο το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
